Trong quá trình nuôi dạy con, không nên so sánh trẻ với người khác. Tuy nhiên, khi nhìn trẻ chơi cùng nhau, chúng ta khó tránh khỏi nhận thấy sự khác biệt: Tại sao có trẻ học rất nhanh, trong khi có bé luôn chậm hơn một nhịp? Liệu đó là khác biệt bẩm sinh hay do nhịp độ phát triển của trẻ chưa theo kịp?
Ba giai đoạn vàng trong phát triển trí não của trẻ
Trung tâm Phát triển Trẻ em Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ trải qua 3 “giai đoạn vàng” phát triển trí não vượt bậc. Mỗi giai đoạn đều là cánh cửa mở ra tiềm năng của trẻ. Nếu nắm bắt được, trẻ có thể tiến bộ vượt trội.
Trẻ em học hỏi và phát triển qua từng giai đoạn
Giai đoạn 1: 0-3 tuổi
Trong 3 năm đầu đời, não bộ trẻ thay đổi nhiều hơn ta tưởng. Sau khi chào đời, các neuron thần kinh của trẻ kết nối với tốc độ chóng mặt. Trẻ sơ sinh luôn hứng thú với mọi thứ xung quanh, dõi theo người, quay đầu khi nghe tiếng động. Khi được bế, bé nhận ra mùi hương quen, lắng nghe giọng nói của bạn.
Nhiều người lo lắng về giáo dục sớm, sợ dạy chưa đủ. Nhưng “giáo dục” tốt nhất chính là sự đồng hành trong sinh hoạt hàng ngày. Bạn có thể trò chuyện, hát ru, chơi cùng đồ chơi, đọc sách tranh… đều là những viên gạch quan trọng cho sự phát triển của trẻ.
Cha mẹ tương tác với con giúp trẻ phát triển
Đôi khi bạn nghĩ mình đang nói chuyện vô ích, nhưng trẻ lại đang âm thầm học hỏi. Bé quan sát biểu cảm, bắt chước ngữ điệu của bạn – tất cả đều hỗ trợ phát triển não bộ.
Giai đoạn 2: 3-6 tuổi
Ở độ tuổi 3-6, căn nhà thường vang lên những câu hỏi: “Tại sao?”, “Cái gì đây?”, “Con làm thử được không?”… Trí não trẻ đang sản sinh vô số ý tưởng mới. Đây chính là đỉnh cao phát triển não bộ lần thứ hai.
Nghiên cứu cho thấy, trẻ 3-6 tuổi phát triển vượt bậc về ngôn ngữ, trí nhớ, tư duy logic và kỹ năng xã hội – gần như mỗi ngày đều có tiến bộ mới.
Trẻ phát triển khả năng biểu đạt và sáng tạo
Trẻ độ tuổi này rất cần được thấu hiểu và kiên nhẫn. Giai đoạn này, điều quan trọng không phải nhồi nhét kiến thức mà là đồng hành và hướng dẫn.
Giai đoạn 3: Tuổi dậy thì
Khi con bước vào tuổi dậy thì, bạn sẽ thấy đứa trẻ từng quấn quýt ngày nào giờ đã khác. Ở tuổi dậy thì, vỏ não trước trán – nơi đảm nhiệm tư duy, phán đoán, kiểm soát cảm xúc và hành vi – đang trải qua đợt “đại tu”.
Cảm xúc tuổi dậy thì cực kỳ bất ổn: sáng vui tươi, chiều đã buồn bã. Cha mẹ cần kiên nhẫn và thấu hiểu để hỗ trợ con trong giai đoạn này.
Cha mẹ đồng hành cùng con trong tuổi dậy thì
Sự tôn trọng và tin tưởng bạn dành cho con chính là nền tảng để bé đối mặt với thế giới sau này. Hãy lặng lẽ đồng hành, kiên nhẫn chờ đợi. Rồi sẽ đến ngày con quay về bên bạn với phiên bản trưởng thành và thấu hiểu hơn.