Việt Nam nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ nhiễm giun sán từ thực phẩm cao, một thực trạng đáng báo động do thói quen ăn uống phổ biến như ăn gỏi cá, thịt sống, nội tạng động vật hoặc thực phẩm chưa được nấu chín kỹ. Theo số liệu của Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, khoảng 33 triệu người dân Việt Nam thuộc nhóm có nguy cơ cao nhiễm giun sán, với tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 20% đến 50% tùy theo khu vực.
Thói quen ăn sống, ăn tái đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe mà người trẻ thường chủ quan bỏ qua. Một số loại thực phẩm được xác định có nguy cơ cao nhiễm giun sán và ký sinh trùng bao gồm gan và mật động vật, lòng, phá lấu, tiết canh và máu sống, cá nước ngọt sống, thịt heo, bò tái, cua, tôm sống hoặc chưa nấu kỹ, và thịt heo rừng hoặc thú hoang dã.
Các biểu hiện ban đầu khi nhiễm ký sinh trùng có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường, như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, sốt nhẹ, ngứa, mệt mỏi và chán ăn kéo dài. Trong những trường hợp nặng, giun sán có thể gây tắc ruột hoặc các biến chứng nguy hiểm như viêm não.
Khi nghi ngờ đã ăn phải thực phẩm nhiễm sán, mọi người cần giữ bình tĩnh, theo dõi kỹ các biểu hiện của cơ thể trong vòng 24-72 giờ và đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm phân, máu nhằm tìm kiếm ký sinh trùng. Lưu ý, không tự ý dùng thuốc khi chưa xác định rõ loại ký sinh trùng, vì mỗi loại giun sán cần phác đồ điều trị khác nhau.
Để phòng ngừa các bệnh từ thực phẩm, bao gồm cả nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, mọi người cần tuân thủ 5 nguyên tắc của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): giữ vệ sinh sạch sẽ, tách riêng thực phẩm sống và chín, nấu chín kỹ thức ăn, giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, và sử dụng nguyên liệu cũng như nước an toàn.
Nâng cao ý thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và tuân thủ các nguyên tắc trên là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trước các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ giun sán và ký sinh trùng. Điều này đòi hỏi sự tham gia tích cực và ý thức trách nhiệm của mỗi người trong việc đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mình và những người xung quanh.