Trong bối cảnh hiện nay, xu hướng gia đình một con đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là tại các quốc gia phát triển như Singapore, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tại Singapore, số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ phụ nữ chỉ có một con đã tăng đáng kể từ 17,3% vào năm 2005 lên 25,1% vào năm 2024. Sự gia tăng này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong lối sống và quan niệm về gia đình mà còn là kết quả của nhiều yếu tố tác động.
Các chuyên gia xã hội học chỉ ra rằng áp lực thực tế như chi phí sinh hoạt cao, quỹ thời gian hạn hẹp và sự thay đổi trong hệ giá trị là nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng này. Chi phí nuôi dưỡng và giáo dục con cái ngày càng tăng cao đã khiến nhiều cặp vợ chồng phải cân nhắc kỹ lưỡng về việc có bao nhiêu con. Hơn nữa, với nhịp sống hiện đại nhanh chóng, nhiều phụ huynh cảm thấy khó khăn để dành thời gian và sự quan tâm cần thiết cho nhiều con. Sự thay đổi trong hệ giá trị cũng dẫn đến việc nhiều người chọn sinh ít con hơn nhưng đầu tư nhiều hơn vào chất lượng cuộc sống của con cái.
Nhiều phụ huynh hiện nay chọn chỉ sinh một con để đảm bảo chất lượng cuộc sống tốt nhất và sự quan tâm toàn diện cho con cái. Họ tin rằng với một con, họ có thể cung cấp một môi trường giáo dục tốt hơn, điều kiện sống cao hơn và cơ hội phát triển toàn diện cho con. Tuy nhiên, xu hướng này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các xã hội đang già hóa, như trường hợp của Singapore. Nơi đây đang đối mặt với tình trạng tỷ lệ người trong độ tuổi lao động trên mỗi công dân từ 65 tuổi trở lên đang giảm dần, làm dấy lên mối lo ngại về việc hỗ trợ và chăm sóc người cao tuổi trong tương lai.
Các chuyên gia lão khoa nhận định rằng thế hệ trước thường xem con cái như một khoản đầu tư cho tuổi già, như một người phụ thuộc đáng tin cậy. Tuy nhiên, hiện nay nhiều người đã ý thức rõ rằng họ cần phải chủ động chuẩn bị cho giai đoạn cuối đời của mình. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho con cái mà còn giúp đảm bảo rằng người cao tuổi có cuộc sống thoải mái và được chăm sóc tốt. Hơn nữa, xu hướng này cũng kéo theo sự phát triển của các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ cho người già, cho thấy một sự thay đổi lớn trong cách xã hội tiếp cận vấn đề già hóa.
Cuối cùng, xu hướng gia đình một con không chỉ là một hiện tượng xã hội đơn thuần mà còn là kết quả của sự thay đổi trong lối sống, quan niệm và điều kiện kinh tế. Trong khi nó mang lại lợi ích về chất lượng cuộc sống cho con cái, nó cũng yêu cầu sự điều chỉnh và chuẩn bị của cả gia đình và xã hội để đối mặt với những thách thức mới trong tương lai.