Những người phụ nữ tại Quảng Ninh đã và đang mạnh dạn khởi nghiệp bằng tình yêu bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương bền vững. Sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới dựa trên nền tảng văn hóa bản địa không chỉ tạo ra cơ hội thu nhập cho bản thân mà còn giúp quảng bá và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số tại địa phương.

Một trong những điển hình là chị Sần Móc Lộc, người dân tộc Sán Chỉ, tại xã biên giới Hải Sơn. Chị Lộc đã chọn hướng đi mới là làm du lịch từ hoa sim, loại hoa đặc trưng của vùng cao. Với chỉ 10.000 đồng, du khách có thể vào vườn tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm không gian văn hóa vùng cao. Mô hình du lịch của chị Lộc đã truyền cảm hứng cho bà con xung quanh, cùng trồng các loại cây, tạo thành khu sinh thái liên hoàn để phát triển tour du lịch trải nghiệm. Qua đó, không chỉ giúp tăng thu nhập cho gia đình và cộng đồng mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của hoa sim, một biểu tượng văn hóa của người Sán Chỉ.

Chị Trương Thị Thanh Hương, phường Yên Tử, cũng là một gương mặt khởi nghiệp thành công với mô hình du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa người Dao Thanh Y đến với du khách. Chị Hương đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà hàng Dao Thanh Y Yên Tử, nơi du khách được thưởng thức ẩm thực truyền thống, trải nghiệm tắm thuốc, thêu thổ cẩm, làm bánh, giao lưu hát múa và tìm hiểu các nghi lễ văn hóa người Dao. Qua hoạt động của nhà hàng, chị Hương không chỉ tạo việc làm cho người lao động địa phương mà còn là cầu nối giúp du khách gần gũi hơn với văn hóa của người Dao Thanh Y.

Tại vùng đất Tiên Yên, chị Lê Thị Bích Hạnh, Chủ tịch CLB Đầu tư và khởi nghiệp Tiên Yên, đã thành lập HTX Chế biến, tiêu thụ nông sản Tiên Yên. HTX không chỉ hoạt động trong lĩnh vực chế biến và tiêu thụ nông sản mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thu mua trà cho bà con, giới thiệu sản phẩm qua hội chợ OCOP và các nền tảng số. Bên cạnh đó, chị Hạnh cũng xây dựng homestay Pạc Sủi, nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn. Du khách đến đây không chỉ để nghỉ dưỡng, mà còn được hòa mình vào không gian xanh, tắm thác, uống trà, thưởng thức gà Tiên Yên, bánh gật gù, trò chuyện cùng người bản địa và trải nghiệm văn hóa dân tộc Dao.

Những người phụ nữ như chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh đang góp phần mở ra hướng phát triển kinh tế mới, không chỉ làm du lịch, làm kinh tế, mà còn là những người gìn giữ, lan tỏa văn hóa dân tộc một cách thiết thực và bền vững. Qua các hoạt động của mình, họ không chỉ tạo ra cơ hội thu nhập cho bản thân và cộng đồng mà còn tích cực bảo tồn và quảng bá những giá trị văn hóa bản địa, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương một cách bền vững.

Ở thành phố Cần Thơ, một nhóm các nghệ nhân và người đam mê nghệ thuật đã tụ họp để thành lập nhóm Art house. Mục tiêu của họ là biến những phụ phẩm nông nghiệp như vỏ bắp thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo và giàu giá trị. Qua hoạt động của mình, họ không chỉ góp phần giảm thiểu rác thải mà còn nỗ lực giữ gìn và phát huy giá trị của nghệ thuật thủ công truyền thống.

Nhóm Art house Cần Thơ bao gồm các giáo viên mỹ thuật, sinh viên và những người yêu nghệ thuật. Lấy cảm hứng từ cuộc sống nông thôn ở miền Tây, nơi cây bắp đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân, nhóm đã sáng tạo ra ý tưởng biến vỏ bắp – thứ mà nhiều người cho là phế phẩm – trở thành chất liệu tạo nên các sản phẩm thủ công giàu giá trị.

Quá trình tạo ra các sản phẩm này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Mỗi chiếc túi xách làm từ vỏ bắp cần trải qua nhiều công đoạn như thu gom, xử lý, phơi vỏ, đan và trang trí bằng vải lụa. Để hoàn thiện một sản phẩm, các thành viên phải dành từ một đến hai ngày làm việc.

Các sản phẩm của nhóm không chỉ giới hạn ở túi xách mà còn bao gồm ví, đế lót bình hoa, khung gương trang trí và giấy thủ công làm từ vỏ bắp. Loại giấy này được tạo ra bằng cách xay nhuyễn vỏ bắp, sau đó pha trộn với màu thực phẩm và hoa lá tự nhiên. Từ giấy vỏ bắp, nhóm đã tạo ra các tác phẩm tranh dân gian bằng cách kết hợp kỹ thuật in khắc gỗ và tô màu theo phong cách tranh Đông Hồ, Hàng Trống. Họ cũng vẽ tranh phong cảnh địa phương và các chủ đề về đờn ca tài tử trên giấy vỏ bắp, nhằm giới thiệu về vùng đất Cần Thơ.

Art house Cần Thơ không chỉ là một nhóm nghệ thuật, mà còn là một biểu tượng của phong trào sống xanh và sáng tạo bền vững trong cộng đồng. Các thành viên thường xuyên tổ chức các buổi hướng dẫn làm thủ công cho học sinh, sinh viên và người dân địa phương. Qua đó, họ truyền tải kỹ năng và kiến thức về nghệ thuật thủ công, cũng như ý thức về bảo vệ môi trường.

Qua các hoạt động của mình, nhóm Art house Cần Thơ hy vọng mang đến một thông điệp về việc tái sử dụng và tái tạo các chất liệu có sẵn trong tự nhiên. Đồng thời, họ cũng muốn lan tỏa tình yêu văn hóa và sáng tạo trong cộng đồng, khuyến khích mọi người nhìn nhận các phụ phẩm nông nghiệp dưới một góc độ mới – là nguồn nguyên liệu tiềm năng cho sự sáng tạo.

Ở thành phố Cần Thơ, nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang trở thành điểm sáng trong phong trào bảo tồn văn hóa Khmer Nam Bộ. Những câu lạc bộ này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer, đồng thời mở ra hướng đi tiềm năng cho phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Trong một buổi sinh hoạt tại các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp của xã Thuận Hòa, du khách có thể trải nghiệm sự sôi nổi và phong phú của văn hóa Khmer. Với âm thanh của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhay-dăm, và giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển, tiếng quết cốm dẹp… tạo nên một bức tranh sinh động và hấp dẫn. Nhiều thành viên tham gia các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng tham gia vào các hoạt động này giúp họ hiểu và yêu hơn văn hóa dân tộc mình, tự tin biểu diễn và kết nối với bạn bè gần xa.

Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là biểu diễn phục vụ lễ hội, du khách gần xa mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ hồn cốt văn hóa dân tộc. Điều này cho thấy sự ý thức và trách nhiệm của các thành viên trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình văn hóa truyền thống, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án này đã hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Phú Tân (cũ, nay là xã Thuận Hòa), thu hút gần 30 thành viên. Song song với bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, ngành chức năng còn kết hợp phát triển du lịch cộng đồng.

Các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân. Điều này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn hỗ trợ, truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ các xã, phường. Các câu lạc bộ này vừa góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer, vừa là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ. Với những nỗ lực này, hy vọng rằng văn hóa Khmer sẽ được bảo tồn và phát huy giá trị trong thời gian tới.

Trong hai ngày 28-29/7, Đảng bộ xã Kon Plông đã tổ chức trọng thể Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện này có sự tham gia của 130 đảng viên đại diện cho 678 đảng viên trong toàn Đảng bộ xã. Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Lữ Ngọc Bình đã tham dự và chỉ đạo đại hội.

Xã Kon Plông được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã Ngọk Tem, xã Hiếu và Pờ Ê. Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng bộ xã Kon Plông đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được những kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực. Tổng giá trị sản xuất trên địa bàn xã đạt 2.831 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực, với ngành nông, lâm, thủy sản chiếm 7,6%; công nghiệp và xây dựng chiếm 90,7%; thương mại và dịch vụ chiếm 1,7%. Các chỉ tiêu về thu nhập bình quân đầu người và thu ngân sách trên địa bàn đều cơ bản đạt và vượt so với nghị quyết đề ra.

Chất lượng giáo dục đã có nhiều chuyển biến tích cực. Công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân được triển khai sâu rộng và hiệu quả. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao có những chuyển biến rõ nét. Phong trào ‘Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa’ ngày càng đi vào thực chất. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn luôn được giữ vững.

Trong nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ xã Kon Plông đặt mục tiêu kết nạp mới từ 110 đảng viên trở lên; hằng năm có trên 90% tổ chức cơ sở đảng, đảng viên được đánh giá, xếp loại từ hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên. Phấn đấu thu nhập bình quân đầu người đạt trên 70 triệu đồng; thu ngân sách nhà nước tại địa bàn đạt trên 669 tỷ đồng; xây dựng xã Kon Plông đạt chuẩn nông thôn nâng cao, có ít nhất 8 thôn đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Đến năm 2030, xã Kon Plông sẽ hình thành vùng chuyên canh cây cà phê với diện tích 500ha, cây chè 500ha, cây ăn quả 400ha; thu hút đầu tư 1 cụm công nghiệp 50ha; diện tích nuôi trồng thủy sản giá trị kinh tế cao 26ha; duy trì độ che phủ rừng đạt 83%. Giảm tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 7%.

Đến năm 2030, xã Kon Plông cũng đặt mục tiêu thu hút đạt 1 triệu lượt khách du lịch, xây dựng từ 3 đến 5 làng văn hóa du lịch cộng đồng và từ 3 đến 5 điểm du lịch sinh thái. Xây dựng xã vững mạnh về quốc phòng; 100% khu dân cư, cơ quan, trường học đạt tiêu chuẩn an toàn về an ninh trật tự.

Phát biểu chỉ đạo đại hội, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Lữ Ngọc Bình ghi nhận và biểu dương những kết quả mà xã đạt được trong nhiệm kỳ qua cũng như công tác chuẩn bị nội dung văn kiện và công tác tổ chức đại hội trong bối cảnh xã còn gặp nhiều khó khăn. Trong nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ xã Kon Plông cần phát huy tiềm năng, lợi thế về khí hậu, đất đai để phát triển kinh tế, vì phần lớn diện tích xã nằm trong vùng quy hoạch phát triển Khu du lịch Măng Đen đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đại hội cũng đã công bố Quyết định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ xã Kon Plông, nhiệm kỳ 2025-2030, gồm 31 đồng chí. Đồng chí Lê Đức Tín được chỉ định giữ chức Bí thư Đảng ủy xã Kon Plông, nhiệm kỳ 2025-2030.

Lâm Đồng đang nổi lên như một ‘Thiên đường xanh’ trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế, với những bước tiến công nghệ tiên tiến trong ngành du lịch. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang được Đảng và Nhà nước đẩy mạnh, tỉnh Lâm Đồng đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội để phát triển du lịch thông minh và bền vững. Ứng dụng bản đồ số không chỉ là một công cụ định vị đơn thuần mà còn là nền tảng tích hợp thông tin đa chiều, giúp du khách dễ dàng khám phá và trải nghiệm du lịch tại ‘thiên đường xanh’ này một cách toàn diện.

Việc đổi mới cách tiếp cận du lịch thông qua bản đồ số và các công nghệ tiên tiến như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những cơ hội mới cho ngành du lịch Lâm Đồng. Bản đồ du lịch nghệ thuật ra mắt tại Đà Lạt vào ngày 29/8/2024 là một minh chứng điển hình cho sự đổi mới này. Công trình này không chỉ là một công cụ dẫn đường mà còn là cầu nối giữa du khách và những giá trị văn hóa, nghệ thuật đặc sắc của thành phố.

Ông Nguyễn Hiền, Nhà sáng lập Phố Bên Đồi, cho biết bản đồ du lịch nghệ thuật được thực hiện với mong muốn trở thành công cụ chi tiết giúp du khách hiểu sâu hơn về Đà Lạt, từ những giá trị văn hóa, nghệ thuật đến câu chuyện lịch sử. Mỗi ngày, đội ngũ đều chuẩn hóa nội dung, hình ảnh và các chức năng trên bản đồ để du khách có thể hiểu hơn về nơi mình đến.

Không chỉ tại Đà Lạt, nhiều sáng kiến khác tại Lâm Đồng cũng đang tận dụng bản đồ số để đổi mới ngành du lịch. Ứng dụng ‘Đà Lạt trực tuyến’ cung cấp thông tin chi tiết về các điểm tham quan, khu ẩm thực đêm và phố đi bộ như quảng trường Lâm Viên hay chợ đêm Đà Lạt. Hệ thống wifi miễn phí tại các khu vực trung tâm cũng hỗ trợ du khách truy cập bản đồ số dễ dàng.

Đặc biệt, tại nhiều điểm du lịch nổi tiếng, các homestay và khách sạn từ 3-4 sao trên địa bàn các phường ở Đà Lạt đã bắt đầu tích hợp công nghệ VR360. Công nghệ này giúp giới thiệu trực quan không gian lưu trú và các trải nghiệm du lịch, đồng thời cho phép sử dụng dữ liệu thời gian thực để quản lý lưu lượng khách. Qua đó, vừa nâng cao trải nghiệm cho du khách vừa góp phần bảo vệ môi trường và hướng đến phát triển du lịch bền vững.

Ông Nguyễn Huy Hà, Phó Giám đốc Mobifone Lâm Đồng, cho biết công nghệ VR360 mang đến trải nghiệm trực quan, sống động, giúp quảng bá các điểm đến của Lâm Đồng đến du khách trong và ngoài nước.

Bên cạnh việc nâng cao trải nghiệm du lịch, bản đồ số còn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối du khách với văn hóa bản địa, thúc đẩy du lịch cộng đồng một cách hiệu quả. Tại xã Quảng Lập, Avocado Farm là một điểm du lịch canh nông đã tận dụng bản đồ số trên Google Maps để thu hút du khách. Ông Phan Thanh Nhân, quản lý trang trại, cho biết việc ứng dụng công nghệ VR360 đã mang đến trải nghiệm tham quan ảo, giúp du khách hình dung rõ ràng về điểm đến trước khi ghé thăm.

Không chỉ Avocado Farm, Làng Văn hóa Churu cũng đã ứng dụng công nghệ VR360 để tái hiện không gian văn hóa bản địa một cách sống động. Chị Ma Thuận, hướng dẫn viên tại làng, chia sẻ bản đồ số và VR360 đã mang văn hóa Churu đến gần hơn với du khách khắp nơi. Du khách có thể trải nghiệm không gian làng qua công nghệ trước khi đến, giúp tăng lượng du khách và giúp họ trân trọng hơn những giá trị văn hóa mà cộng đồng đã gìn giữ qua bao thế hệ.

Để hiện thực hóa tầm nhìn trở thành ‘Thiên đường xanh’ trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế, thời gian tới, tỉnh Lâm Đồng sẽ tiếp tục đẩy mạnh hiệu quả thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TU của Tỉnh ủy Lâm Đồng, tập trung đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.

Chợ nổi Cái Răng, một biểu tượng văn hóa của miền Tây Nam Bộ, vừa được tạp chí du lịch Travel+Leisure Asia xếp vào vị trí thứ 7 trong danh sách ’10 khu chợ ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới’. Đây là một niềm vinh dự, đồng thời là cơ hội để chúng ta nhìn lại giá trị của văn hóa ẩm thực sông nước và những thách thức mà loại hình chợ truyền thống này đang đối mặt.

Chợ nổi không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là không gian văn hóa sống động, phản ánh bản sắc của một vùng đất ‘trên bến dưới thuyền’. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng ghe thuyền tham gia vào hoạt động chợ nổi đã giảm đáng kể. Tại chợ nổi Cái Răng, nơi được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2016, số lượng ghe buôn đã giảm từ hơn 500 xuống còn chưa đầy 250 trong vòng một thập kỷ.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại các chợ nổi khác như Cái Bè, Ngã Năm, Ngã Bảy hay Long Xuyên. Sự vắng bóng của thương hồ và ghe thuyền không chỉ làm mất đi bản sắc văn hóa, mà còn ảnh hưởng đến sinh kế của nhiều người dân. Nguyên nhân của tình trạng này là do nhiều yếu tố, bao gồm việc xây dựng bờ kè để chống sạt lở, tăng chi phí xăng dầu, không có nơi neo đậu ổn định và thiếu người kế tục.

Các chuyên gia cho rằng, để bảo tồn chợ nổi, cần phải khôi phục sinh kế bền vững cho thương hồ. Nếu không còn thương hồ, chợ nổi sẽ chỉ còn là một hình thức trình diễn, thiếu đi sức sống từ cộng đồng. Một số giải pháp đã được đề xuất, bao gồm quy hoạch lại chợ nổi theo hướng ‘phố chợ trên sông’, có bến ghe riêng, phân khu rõ ràng giữa hoạt động du lịch và hoạt động thương mại thực thụ.

Bên cạnh đó, việc miễn giảm chi phí neo đậu, hỗ trợ nhiên liệu để giúp người buôn ghe duy trì sinh kế cũng là một giải pháp cần thiết. Tổ chức các hoạt động văn nghệ dân gian như hò, đờn ca tài tử, cũng như giới thiệu ẩm thực miền Tây ngay trên thuyền sẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa.

Bài học từ Thái Lan cho thấy, dù không có chợ nổi tự nhiên, họ vẫn thành công trong việc dàn dựng không gian văn hóa sống động. Để cải thiện thực trạng nêu trên, trong dự thảo Đề án bảo tồn Chợ nổi Cái Răng đến năm 2030, Viện CISED đã đề xuất một mô hình phát triển tích hợp bao gồm những khu vực kinh doanh thương mại dịch vụ, trưng bày các sản phẩm OCOP, nông sản, khu vực biểu diễn nghệ thuật và khu vực vựa của thương hồ.

Giữ được thương hồ là giữ được nhịp sống ghe thuyền, giữ được văn hóa và giữ được chính linh hồn của miền sông nước phương Nam. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của chợ nổi không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý, mà còn là của cả cộng đồng. Chúng ta cần chung tay để giữ gìn và phát triển loại hình chợ truyền thống này, nhằm giữ gìn bản sắc văn hóa và sinh kế bền vững cho thương hồ.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người M’Nông gắn với du lịch tại xã biên giới Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng, đã được triển khai với mục tiêu đánh thức niềm tự hào và biến di sản thành tài sản hướng tới phát triển bền vững. Người M’Nông sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú, với những phong tục tập quán được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, vùng đồng bào dân tộc M’Nông đang đứng trước nhiều tác động của đời sống kinh tế – xã hội, làm thay đổi căn bản đời sống vật chất và nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống.

TS. Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam, cho biết sự thay đổi phương thức sản xuất, chuyển đổi cây trồng, quá trình hội nhập văn hóa đương đại đã tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa của người M’Nông. Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, cần kiểm kê và số hóa để lưu giữ; và thực hiện truyền dạy, kết nối thế hệ, qua đó giúp mạch nguồn truyền thống được duy trì, phát triển một cách bền vững hơn.

Mô hình bảo tồn và phát huy văn hóa M’Nông đã được ra mắt vào ngày 28/6 vừa qua. Dự án nằm trong khuôn khổ dự án 06 ‘Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch’ thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2024 trên địa bàn huyện biên giới Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (cũ), nay là xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng.

Dự án đã tổ chức truyền dạy cồng chiêng, múa, ẩm thực truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát và quy trình làm rượu cần tại cộng đồng bon Bu N’Drung. Các buổi tập huấn chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia về di sản văn hóa các dân tộc, kỹ năng thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa trên địa bàn, ‘đánh thức’ khả năng trình diễn nghệ thuật dân gian, phát triển du lịch bằng cách ‘biến di sản thành tài sản’, tạo sinh kế cho cộng đồng một cách bền vững.

Mô hình đã được bàn giao cho chính quyền xã Tuy Đức mới để tiếp tục vận hành và phát huy, có chương trình kết nối các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục địa phương; tạo liên kết gắn với các điểm du lịch – tài nguyên tự nhiên và nhân văn trên địa bàn. Đồng thời, kết nối với các tour tuyến giới thiệu Nhà văn hóa cộng đồng, không gian trưng bày ‘Hội tụ sắc màu văn hóa truyền thống M’Nông’ và không gian nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng, dân ca, dân vũ; cùng trải nghiệm ẩm thực ‘hương vị rừng, hương vị suối’… để trở thành điểm đến hấp dẫn.

Với mong muốn biến di sản thành tài sản, mô hình này không chỉ gắn kết du lịch với phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, mà còn nâng cao ý thức của người dân về vốn giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa M’Nông, và tăng cường sự kết nối cộng đồng.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La là những đơn vị luôn nỗ lực không ngừng trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc. Qua nhiều hoạt động thiết thực, họ đã lan tỏa sâu rộng truyền thống lịch sử và bản sắc văn hóa đến với cộng đồng, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề. Việc làm này bắt nguồn từ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã coi trọng công tác bảo tồn di sản văn hóa, xem di sản văn hóa là linh hồn trường tồn của một dân tộc.

Thể hiện sự cam kết với những nội dung đột phá về bảo tồn văn hóa phi vật thể, bảo tồn di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, quản lý hiện vật, tư liệu, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều hoạt động đa dạng và phong phú. Đồng chí Ngô Thị Hải Yến, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh, cho biết Chi bộ có 45 đảng viên, thường xuyên tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên đề với nội dung phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan. Mỗi cán bộ, đảng viên đều cụ thể hóa và đăng ký 2-3 phần việc làm theo Bác, cụ thể và sát với nhiệm vụ chuyên môn.

Trong giai đoạn 2016-2024, đã có 15 di sản văn hóa phi vật thể của Sơn La được công bố và đưa vào danh mục quốc gia. Đáng chú ý, nghệ thuật Xòe Thái đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngoài ra, có 10 di tích được xếp hạng, và hơn 35.000 hiện vật, tư liệu được bảo quản tại Bảo tàng Sơn La. Mỗi năm, đơn vị nghiên cứu và sưu tầm thêm từ 200 đến 300 hiện vật, tư liệu phục vụ trưng bày.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La cũng chú trọng vào việc ứng dụng số hóa di sản vào công tác chuyên môn. Họ tiến hành kiểm kê đồng bộ, số hóa, chuẩn hóa tư liệu, hiện vật và đưa đến công chúng qua website hoặc mã QR-Code. Chi bộ đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động quảng bá, giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ. Tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh, một chuyên đề cố định “Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Sơn La” được trưng bày, giới thiệu hiện vật và hình ảnh quý về tình cảm của Bác đối với đồng bào, cũng như tình cảm của đồng bào các dân tộc Sơn La dành cho Bác.

Trong 2 năm (2023 và 2024), Chi bộ đã triển khai mô hình “Giáo dục truyền thống lịch sử địa phương tại điểm Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La” cho học sinh các trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh. Họ cũng tổ chức 154 cuộc giáo dục truyền thông, thu hút trên 320.000 lượt học sinh, sinh viên và chiến sĩ các lực lượng vũ trang tham gia.

Bằng tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đang từng ngày học và làm theo Bác bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trong gìn giữ lịch sử, văn hóa và lan tỏa hình ảnh Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại đến với mỗi người dân. Qua đó, họ hun đúc tình yêu quê hương, đất nước từ những giá trị di sản bền vững, tiếp tục phát huy vai trò của di sản trong đời sống tinh thần của cộng đồng.