Hà Nội đang tích cực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quy hoạch đô thị, với mục tiêu trở thành một đô thị thông minh, hiện đại và bền vững. Thành phố đã và đang ứng dụng các công nghệ tiên tiến như GIS, BIM, AI và IoT trong quy hoạch, nhằm tạo ra một hệ sinh thái quy hoạch hiện đại. Tại đây, mọi công trình, tuyến đường và mạng lưới hạ tầng được mô hình hóa 3D, đánh giá vòng đời, kết nối dữ liệu thời gian thực và hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng, chính xác.

Thành phố Hà Nội đã đặt mục tiêu đến năm 2026 sẽ số hóa 100% hồ sơ quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch phân khu trên nền GIS. Đến năm 2030, toàn bộ dữ liệu quy hoạch kỹ thuật và kiến trúc của thành phố sẽ được GIS hóa và cung cấp công khai trên nền tảng tra cứu trực tuyến. Việc này không chỉ thể hiện bước tiến về mặt kỹ thuật, mà còn khẳng định cam kết về minh bạch và cải cách hành chính của chính quyền đô thị hiện đại.

Các chuyên gia cho rằng ứng dụng công nghệ số trong quy hoạch không chỉ giúp xây dựng nhiều hơn, nhanh hơn, mà còn để phát triển hài hòa hơn, bền vững hơn. Đó là tư duy quy hoạch mới mà Hà Nội cần theo đuổi. PGS.TS Trần Hải Dương, chuyên gia công nghệ đô thị, nhấn mạnh rằng Hà Nội đang cần xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu thông minh, tích hợp GIS, AI, IoT với Big Data để phục vụ quy hoạch, giám sát và dự báo phát triển đô thị.

Theo lộ trình được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội công bố, thành phố đặt ra các cột mốc cụ thể: giai đoạn 2025-2026 sẽ hoàn tất số hóa toàn bộ hồ sơ quy hoạch phân khu, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật cấp thành phố; giai đoạn 2027-2030 sẽ mở rộng mô hình hóa dữ liệu BIM cho các công trình công cộng, tuyến đường, hạ tầng kỹ thuật chủ chốt; giai đoạn 2030-2035 sẽ triển khai nền tảng tra cứu dữ liệu mở toàn thành phố, kết nối quy hoạch với dữ liệu dân cư, giao thông, môi trường trên nền GIS – BIM – AI.

Tầm nhìn xuyên suốt của lộ trình này là xây dựng một hệ thống ‘bản sao số’ toàn diện cho đô thị Hà Nội, nơi mỗi quyết định quy hoạch đều có căn cứ từ dữ liệu, mô phỏng, phân tích và đánh giá chính sách theo thời gian thực. Để thành công, thành phố cần không chỉ dừng lại ở đầu tư công nghệ, mà còn phải cải cách đồng bộ về thể chế, đào tạo nhân lực, xây dựng văn hóa minh bạch hóa dữ liệu và kết nối cộng đồng.

Ngày 23 tháng 7, tại phường Hoàn Kiếm, Hà Nội, triển lãm ‘Phát triển Hoàn Kiếm số – Văn minh, hiện đại, đậm đà bản sắc’ đã khai mạc. Sự kiện này nằm trong khuôn khổ Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Hoàn Kiếm lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Triển lãm giới thiệu những thành quả bước đầu của quá trình chuyển đổi số tại phường Hoàn Kiếm, đồng thời mở ra tầm nhìn về một tương lai nơi mỗi cán bộ công chức, viên chức, mỗi người dân Hoàn Kiếm đều là một phần của hệ sinh thái số năng động, hiệu quả và nhân văn.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND phường Hoàn Kiếm Trịnh Hoàng Tùng cho biết, phường Hoàn Kiếm được thành lập trên cơ sở sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp phường. Phường Hoàn Kiếm không chỉ tiếp nhận một không gian địa lý và hành chính mới mà còn tiếp nhận một trách nhiệm lớn lao là xây dựng một phường trung tâm của Thủ đô Hà Nội thực sự xứng tầm – văn minh, hiện đại, bản sắc, chuyển mình mạnh mẽ trong thời đại số.

Triển lãm không chỉ đơn thuần trưng bày công nghệ mà chính là tuyên ngôn đổi mới của Đảng bộ và chính quyền phường Hoàn Kiếm khi bước vào một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của dữ liệu, của kết nối số và hơn hết là kỷ nguyên của tư duy quản trị hiện đại, lấy người dân làm trung tâm, lấy công nghệ làm công cụ và lấy đổi mới làm động lực phát triển.

Triển lãm giới thiệu các giải pháp trưng bày bao gồm: Touch Kiosk (tra cứu tài liệu, số liệu đại hội và hình ảnh minh họa); Kiosk VR (trải nghiệm không gian văn hóa – lịch sử Hoàn Kiếm bằng công nghệ 360 độ); Mapping 3D (trình chiếu hành trình phát triển bằng hiệu ứng hình ảnh, âm thanh sống động); Lễ tân ảo AI (chào đón và hỗ trợ thông tin cho đại biểu bằng công nghệ nhận diện và tương tác giọng nói).

Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Hoàn Kiếm lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 được tổ chức từ ngày 22/7 đến 23/7/2025 tại trụ sở Đảng ủy – HĐND – UBND phường Hoàn Kiếm, 126 phố Hàng Trống với sự tham dự của 200 đại biểu chính thức và 150 đại biểu khách mời đại diện cho hơn 6.639 đảng viên trong toàn Đảng bộ.

Đây là một bước tiến quan trọng trong việc thực hiện chuyển đổi số tại phường Hoàn Kiếm, đánh dấu sự nỗ lực của Đảng bộ và chính quyền phường trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý và phục vụ người dân.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng hiện đang là xu hướng tất yếu trên toàn thế giới, nhằm mục đích hiện đại hóa công tác bảo tồn di sản, tăng cường khả năng tiếp cận và hội nhập với sự phát triển chung của bảo tàng trong kỷ nguyên số. TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, sau chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan, đã chia sẻ quan điểm rằng đã đến lúc các bảo tàng tại Việt Nam cần thiết phải có một phòng chuyển đổi số. Sự hiện diện của phòng này không chỉ giúp hiện đại hóa công tác bảo tàng mà còn đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, đồng thời thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

Theo kinh nghiệm của Ba Lan, một quốc gia nổi tiếng với hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động ở Đông Âu, việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng. Tại Ba Lan, phòng chuyển đổi số đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Điều đáng chú ý là tất cả các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số. Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng. Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế.

Việt Nam hiện nay vẫn còn khoảng cách xa để bắt kịp với xu hướng này. Hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Các chuyên gia cho rằng nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng.

Một rào cản lớn khác là việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài. Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.