Công ty Cổ phần Đá quý và vàng Hà Nội vừa bị Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An xử phạt hơn 920 triệu đồng vì vi phạm nhiều quy định về đất đai, môi trường, và khai thác khoáng sản tại mỏ đá quý đồi Tỷ – khe Mét, huyện Quỳ Châu.

Nhiều vi phạm nghiêm trọng

Theo Quyết định số 54/QĐ-XPHC ngày 16/6/2025, công ty này đã thực hiện 13 hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, môi trường, khai thác khoáng sản, và quản lý chất thải nguy hại. Các vi phạm này bao gồm việc chiếm dụng 1,28ha đất nông nghiệp làm bãi thải và khu phụ trợ mà không được Nhà nước giao hoặc cho thuê đất.

Khu vực khai thác đá Ruby – Saphia

Ngoài ra, công ty còn vi phạm các quy định về môi trường khi không xây dựng hệ thống gom nước mưa, bể lọc nước thải sinh hoạt, và không lập báo cáo môi trường định kỳ trong hai năm 2023-2024. Công ty cũng khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được cấp phép, không lắp đặt trạm cân, và thiếu sổ sách, chứng từ xác định sản lượng khai thác.

Các hành vi vi phạm này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và an toàn lao động, cũng như làm suy giảm hiệu lực của quản lý nhà nước trong lĩnh vực khoáng sản. Tổng mức xử phạt đối với công ty này là hơn 782 triệu đồng, cộng với khoản thu lợi bất hợp pháp hơn 137 triệu đồng, nâng tổng số tiền phải nộp lên hơn 920 triệu đồng.

Việc xử phạt này là một nhắc nhở nghiêm khắc đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản về tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định về môi trường và khai thác khoáng sản.

Ecuador đang tái khởi động hệ thống đăng ký cấp phép khai thác khoáng sản sau 7 năm đóng cửa, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách khai thác tài nguyên của quốc gia Nam Mỹ này. Động thái này nhằm mục đích thu hút các dự án khai thác mới và kiểm soát tình trạng khai thác trái phép đang gia tăng.

Hệ thống đăng ký khai thác mới và những cải tiến

Trước đó, hệ thống đăng ký đã bị đóng cửa vào năm 2018 do lo ngại về những sai phạm trong cơ chế cấp phép. Kể từ đó, không có giấy phép khai thác mới nào được cấp. Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ, bà Ines Manzano, cho biết ngành khai khoáng cần có quy định rõ ràng để thu hút đầu tư, đồng thời phát triển một cách có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng.

Bà Ines Manzano, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ Ecuador.

Theo kế hoạch, hệ thống đăng ký mới sẽ được mở lại theo từng giai đoạn. Giai đoạn đầu sẽ tập trung vào hoạt động khai thác phi kim loại quy mô nhỏ như đá vôi và đất sét, nguyên liệu chính cho sản xuất xi măng và gốm sứ. Giai đoạn tiếp theo, dành cho khai thác kim loại quy mô nhỏ, sẽ bắt đầu vào tháng 9, và các hình thức khai thác khác sẽ được mở vào đầu năm 2026.

Cải thiện quy định và minh bạch hóa

Bà Manzano nhấn mạnh rằng hệ thống mới sẽ tập hợp, minh bạch hóa và chuẩn hóa toàn bộ thông tin về các giấy phép khai khoáng trên toàn quốc. Việc mở lại hệ thống đăng ký đi kèm với bộ quy định mới về quy trình cấp phép cho khai thác phi kim loại quy mô nhỏ.

“Chúng tôi đã cải thiện các quy định và sẽ ban hành hướng dẫn cụ thể để phát triển đúng đắn chuỗi giá trị trong ngành khai khoáng,” bà Manzano cho biết thêm.

Tổng thống Daniel Noboa đã chỉ đạo khởi động lại hệ thống này từ tháng 10/2024 như một phần của sắc lệnh về khai thác khoáng sản, bao gồm các biện pháp nhằm ngăn chặn hoạt động khai thác vàng trái phép.

Triển vọng và thách thức

Ecuador chủ yếu khai thác đồng, vàng và bạc, và trong năm 2024, ngành này đã mang lại cho nước này hơn 3 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn tụt hậu so với các láng giềng như Peru và Chile trong việc phát triển các dự án khai thác quy mô lớn do vấp phải sự phản đối từ các cộng đồng bản địa và những phán quyết bất lợi từ tòa án.

Chính quyền Tổng thống Noboa cũng đề xuất áp dụng biểu phí khai khoáng mới, một động thái vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ Phòng Thương mại Khai khoáng Ecuador (CME). Bà Carolina Jaramillo, phát ngôn viên của Văn phòng Tổng thống, cho biết mức phí sẽ được xác định tùy theo quy mô và loại hình dự án khai thác.