Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã công bố một loạt mức thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu từ hơn 40 quốc gia, một động thái mạnh mẽ trong chính sách thương mại của ông. Tuy nhiên, quyết định này đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lạm phát tăng cao và sự chững lại của tăng trưởng kinh tế trên quy mô toàn cầu.

Loạt thuế mới, dao động từ 10% đến 41%, dự kiến sẽ đẩy mức thuế suất trung bình của Mỹ lên tới 15,2%, mức cao nhất kể từ thời kỳ hậu Thế chiến II. Mức tăng này không chỉ mang tính biểu tượng về chính sách bảo hộ thương mại mà còn được dự báo sẽ có tác động tiêu cực trực tiếp đến cả nền kinh tế Mỹ và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo ước tính của chuyên gia kinh tế Maeva Cousin, nếu các mức thuế được thực hiện như công bố, GDP của Mỹ có thể suy giảm 1,8% trong vòng 2-3 năm tới, trong khi lạm phát cơ bản có thể tăng thêm 1,1%. Trên phạm vi toàn cầu, những quốc gia xuất khẩu nhiều sang Mỹ sẽ phải đối mặt với nhu cầu sụt giảm, đe dọa đến sản lượng công nghiệp, việc làm và ổn định giá cả.

Tổng thống Trump cũng cho biết sẽ tiếp tục công bố thuế riêng đối với các lĩnh vực nhạy cảm như dược phẩm, bán dẫn, khoáng sản chiến lược và công nghiệp chế tạo. Đe dọa này được dự báo sẽ tiếp tục khiến giới doanh nghiệp và nhà đầu tư rơi vào trạng thái bất định kéo dài.

Ngay sau thông báo của ông Trump, các thị trường tài chính toàn cầu đã có phản ứng tiêu cực. Chỉ số MSCI All Country World Index giảm 0,2%; hợp đồng tương lai S&P 500 và thị trường châu Âu lần lượt mất 0,2% và 0,6%. Thị trường châu Á ghi nhận ngày giảm điểm thứ sáu liên tiếp, giảm 0,7% – chuỗi giảm dài nhất trong năm nay.

Theo Wendy Cutler, cựu quan chức đàm phán thương mại Mỹ, việc áp dụng các mức thuế đa dạng trên quy mô toàn cầu sẽ tạo ra không ít khó khăn cho hải quan Mỹ. Bà cảnh báo rằng, dù đã có thời gian chuẩn bị 7 ngày, các nhà nhập khẩu vẫn nên sẵn sàng đối mặt với ‘các sự cố khởi đầu’ khi chính sách có hiệu lực từ ngày 7/8.

Trong bối cảnh những lời hứa thương mại đầy tham vọng chưa thành hiện thực, Tổng thống Trump đang chọn cách gây sức ép trực tiếp thông qua các đòn thuế. Cách làm này phản ánh chiến lược ‘áp lực tối đa’ mà ông từng áp dụng trong các cuộc đàm phán trước đây.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại các mức thuế mới sẽ khiến chi phí sản xuất, tiêu dùng tăng cao, qua đó thúc đẩy lạm phát, gây áp lực lên người dân và doanh nghiệp Mỹ. Đồng thời, cú sốc cầu đối với hàng xuất khẩu ở các quốc gia bị áp thuế cũng sẽ làm giảm hoạt động công nghiệp và thương mại toàn cầu.

Ngày 1/8, chính sách thuế quan mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành đã chính thức có hiệu lực, gây ra những biến động lớn trên thị trường toàn cầu và đẩy nhiều đồng minh của Mỹ vào cuộc đua đàm phán gấp rút. Sự kiện này đã khiến thị trường chứng khoán trên toàn thế giới biến động mạnh, với chỉ số STOXX600 của châu Âu và DAX của Đức giảm sâu.

Các ngành như máy móc, đồng hồ của Thụy Sĩ hay các sản phẩm xuất khẩu của Canada, Ấn Độ, Nam Phi, New Zealand và Đài Loan (Trung Quốc) đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ mức thuế mới. Chính sách thuế quan mới của Mỹ, lần đầu tiên được công bố vào ngày 2/4, không áp dụng một mức thuế đồng loạt cho tất cả các quốc gia. Thay vào đó, nó giống như một ván cờ phức tạp, nơi mỗi quốc gia được đối xử khác nhau dựa trên kết quả đàm phán song phương với Mỹ trong nhiều tháng qua.

Một số quốc gia như Malaysia, Thái Lan và Campuchia đã đạt được mức thuế thấp hơn so với mức ban đầu. Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) cùng nhận mức thuế chung 15%. Trung Quốc cũng đã đạt được một thỏa thuận quan trọng, giảm mức thuế từ 145% xuống còn 10%, mặc dù vẫn phải chịu mức thuế 20% đối với các hoạt động liên quan đến buôn lậu fentanyl.

Những tác động kinh tế toàn cầu của chính sách thương mại này rất đáng kể. Từ góc nhìn kinh tế, chính sách này có thể làm tăng chi phí sản xuất và giá tiêu dùng. Giáo sư kinh tế Joseph Foudy nhận định rằng nhiều công ty có thể sẽ ngừng nhập khẩu hoàn toàn khi mức thuế vượt quá 20%. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu cũng đối mặt với nguy cơ suy giảm.

Báo cáo từ BBVA Research ước tính rằng các mức thuế hiện tại có thể khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm 0,5 điểm phần trăm trong ngắn hạn và hơn 2 điểm phần trăm trong trung hạn. Trong khi đó, Mỹ lại thu ‘bội thu’ ngân sách từ thuế quan. Từ đầu năm đến ngày 25/7, Bộ Tài chính Mỹ đã thu về 124 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu, tăng tới 131% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chính sách thương mại của Tổng thống Trump đã tạo ra một bức tranh phức tạp về quan hệ kinh tế quốc tế, với nhiều thách thức và cơ hội cho các quốc gia trên toàn thế giới.

Thị trường chứng khoán toàn cầu đang diễn ra trong bầu không khí thận trọng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố sắc lệnh thuế mới. Các nhà đầu tư đang tỏ ra lo ngại về nguy cơ lạm phát gia tăng khi các mức thuế này được áp dụng. Vào phiên giao dịch sáng ngày 1/8, thị trường chứng khoán châu Á chủ yếu ghi nhận sự giảm điểm. Cụ thể, thị trường Shanghai Composite (Trung Quốc) giảm 0,14%, chỉ số Shenzhen Component giảm 0,08%, và chỉ số Hang Seng (Hong Kong) giảm 0,12%. Tại Nhật Bản, chỉ số Nikkei225 mở cửa ở mức 41.029,84 điểm, giảm 39,98 điểm (tương ứng 0,10%). Trong 15 phút đầu phiên, chỉ số này tiếp tục giảm mạnh và có lúc xuống còn 40.786,00 điểm do ảnh hưởng từ phiên giảm điểm ở thị trường Phố Wall đêm trước.

Không chỉ châu Á, thị trường Hàn Quốc cũng mở cửa trong sắc đỏ với chỉ số KOSPI giảm 1,08%, trong khi thị trường Singapore giảm 0,11%. Thị trường Australia cũng giảm 0,74%. Trước đó, tại Mỹ, các chỉ số chứng khoán chủ lực đã kết phiên giao dịch ngày 31/7 trong sắc đỏ nhẹ. Chỉ số S&P500 giảm 0,37%, Dow Jones giảm 0,74%, và Nasdaq Composite giảm nhẹ 0,03%. Tuy nhiên, tính cả tháng, S&P500 vẫn tăng 2,17%, Nasdaq tăng 3,7%, và Dow Jones tăng 0,08%. Thị trường Mỹ hiện đang đối mặt với nhiều thông tin phức tạp, bao gồm dữ liệu lạm phát tháng 6 tăng, cho thấy chi phí hàng hóa chịu ảnh hưởng bởi thuế quan.

Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã quyết định giữ nguyên lãi suất vì cần thêm dữ liệu trước khi đưa ra quyết định điều chỉnh vào tháng 9. Tại châu Âu, chỉ số STOXX600 kết thúc tháng 7 bằng một phiên giảm 0,75%, xuống mức thấp nhất trong hơn một tuần. Nhà đầu tư châu Âu thất vọng trước các báo cáo lợi nhuận doanh nghiệp của các công ty lớn như Sanofi và Ferrari. Trên thị trường tiền tệ, đồng USD đang hướng tới tháng tăng giá đầu tiên trong năm nay so với các đồng tiền chính, được hỗ trợ bởi hy vọng về sự rõ ràng trong chính sách thương mại và khả năng phục hồi kinh tế Mỹ. Chỉ số đô la tăng 0,26% lên 100,05 điểm.

Trong khi đó, giá dầu giảm 1% sau khi đã tăng trong 3 phiên trước đó. Dầu thô WTI của Mỹ kết phiên giảm 1,06% xuống còn 69,26 USD/thùng. Giá vàng tăng khi các nhà giao dịch tìm đến tài sản trú ẩn an toàn do sự không chắc chắn về thuế quan. Vàng giao ngay tăng 0,51% lên 3.291,55 USD/ounce. Sự không chắc chắn về chính sách thương mại và triển vọng kinh tế đang khiến các nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn trong các tài sản truyền thống như vàng.

Sau gần bốn tháng kể từ khi Tổng thống Donald Trump công bố chính sách thuế quan đối ứng, nền kinh tế thế giới đã thể hiện sự kiên cường đáng ngạc nhiên. Nhiều người đã lo ngại rằng các ngành thương mại, sản xuất và các yếu tố quan trọng khác của nền kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào tình trạng suy thoái. Tuy nhiên, theo ngân hàng JPMorgan, nền kinh tế thế giới vẫn tăng trưởng với tốc độ 2,4% hàng năm trong nửa đầu năm nay, phù hợp với xu hướng tăng trưởng trong dài hạn.

Các doanh nghiệp và hộ gia đình Mỹ đã khiến các nhà kinh tế ngạc nhiên với khả năng phòng ngừa rủi ro, tìm ra giải pháp ứng phó ngắn hạn trong khi chờ đợi sự rõ ràng về chính sách thuế quan sau cùng của Mỹ. Các nhà sản xuất trên toàn cầu đã đẩy nhanh hoạt động mua hàng và chuyển hướng xuất khẩu hàng hóa đến Mỹ thông qua các quốc gia thứ ba chịu mức thuế thấp hơn. Các nhà phân tích cho biết, phần lớn các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ vẫn tiếp tục chi tiêu và đầu tư bất chấp sự bất ổn.

Thị trường chứng khoán ở cả hai bờ Đại Tây Dương đã phục hồi lên mức cao kỷ lục và dự báo tăng trưởng của châu Âu đến châu Á đang được nâng lên. Theo ngân hàng Goldman Sachs, đầu tư, việc làm trong lĩnh vực sản xuất, chi tiêu và hoạt động kinh tế tổng thể trên toàn cầu đều được duy trì. Nhiều chính phủ, bao gồm Mỹ và Đức, cũng đang chi tiêu ngân sách mạnh mẽ, giúp củng cố niềm tin của doanh nghiệp.

“Dường như sự bất ổn thuế quan đang ảnh hưởng ít hơn đến hoạt động kinh tế so với những gì chúng ta nghĩ”, Isabel Schnabel, thành viên hội đồng điều hành của Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) nhận xét. Một số chuyên gia cho rằng, thuế quan đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa hoạt động sản xuất tại các thị trường xuất khẩu chính. EBM Papst, một nhà sản xuất máy quạt của Đức, đang có kế hoạch xây dựng nhà máy thứ ba tại Mỹ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.

Thương mại vẫn sôi động với khối lượng thương mại hàng hóa toàn cầu tăng 5,3% trong ba tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước. Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) dự báo thương mại hàng hóa toàn cầu trong năm nay tăng trưởng 0,1%, thay vì giảm 0,2% như dự báo trước đây. Tại châu Âu, ngành sản xuất tiếp tục cải thiện trong những tháng vừa qua, với các chỉ số dự báo về đơn hàng xuất khẩu mới và sản lượng tương lai đều tăng lên mức cao nhất trong ba năm.

Ngay cả ở Trung Quốc, sự hỗn loạn thuế quan trong vài tháng qua cũng không gây thiệt hại nhiều như lo ngại. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm khoảng 10% trong năm tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước do thuế quan ảnh hưởng đến thương mại trực tiếp giữa hai siêu cường kinh tế. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tăng 6% nhờ lượng hàng xuất khẩu sang châu Á, châu Âu và châu Phi tăng.

Một số nhà xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã chuyển một phần chi phí thuế quan cho khách hàng của họ, trong khi các nhà nhập khẩu phô mai đã xoay sở để bù đắp một phần tác động bằng cách nhập thêm hàng tồn kho trước khi thuế quan có hiệu lực. Theo dữ liệu của Cục Thống kê dân số Mỹ, kim ngạch nhập khẩu của Mỹ từ châu Âu đã tăng 37% trong năm tháng đầu năm so với cùng kỳ năm trước.

Biên lợi nhuận cao của các doanh nghiệp Mỹ cho phép họ có thể gánh chịu một số chi phí tăng thêm từ thuế quan. “Do đó, tác động tiêu cực của thuế quan đối với điều kiện thị trường lao động và tăng trưởng kinh tế có thể bị hạn chế hơn”, Susan M. Collins, Chủ tịch Ngân hàng dự trữ liên bang khu vực Boston nhận xét.