Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa, việc các công ty ô tô hàng đầu như Toyota, Volkswagen và BMW tìm cách mở rộng thị trường sang Trung Quốc – thị trường lớn nhất thế giới, không còn là điều bất ngờ. Tuy nhiên, để tiếp cận thị trường đầy tiềm năng này, họ buộc phải hợp tác với các nhà sản xuất địa phương. Sự hợp tác này không chỉ giúp các công ty nước ngoài tăng cường sự hiện diện trên thị trường Trung Quốc mà còn tạo điều kiện cho sự lan tỏa kiến thức, từ đó giúp nâng cao chất lượng sản phẩm của các nhà sản xuất Trung Quốc.

Sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trong những năm gần đây là minh chứng cho hiệu quả của chiến lược hợp tác này. Từ năm 2001 đến năm 2017, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã trải qua một quá trình tăng trưởng mạnh mẽ, với sản lượng xe được sản xuất hoặc bán ra trên toàn thế giới chiếm hơn 1/3 tổng số. Không chỉ số lượng tăng, chất lượng của xe Trung Quốc cũng được cải thiện đáng kể. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ trục trặc của xe du lịch nội địa Trung Quốc đã giảm 75% từ năm 2001 đến năm 2014.

Một phần quan trọng của sự cải thiện này có thể được quy cho sự lan tỏa kiến thức từ các công ty ô tô nước ngoài thông qua các liên doanh. Shengmao Cao, trợ lý giáo sư chiến lược tại Kellogg, định nghĩa sự lan tỏa kiến thức này là việc các công ty có thể quan sát và áp dụng kiến thức và bí quyết sản xuất của nhau một cách tự nhiên hoặc thông qua các thỏa thuận hợp tác. Quá trình này không chỉ giúp các nhà sản xuất Trung Quốc nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn cung cấp cho họ cơ hội học hỏi từ các đối tác nước ngoài.

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích hàng nghìn cuộc khảo sát do J.D. Power & Associates thực hiện từ năm 2001 đến năm 2014. Kết quả cho thấy rằng hiệu ứng lan tỏa tri thức từ các liên doanh đã đóng góp 8,3% vào sự cải thiện chất lượng tổng thể của ô tô Trung Quốc trong giai đoạn đó. Việc định lượng những hiệu ứng lan tỏa này không chỉ giúp các công ty hiểu rõ hơn về quyết định hợp tác mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách công nghiệp và chiến lược kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

Tuy nhiên, sự hợp tác giữa các công ty nước ngoài và các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào các công ty nước ngoài có thể cân bằng giữa việc kiếm lợi nhuận và khả năng nuôi dưỡng một đối thủ cạnh tranh trong tương lai. Trong khi hợp tác để tiếp cận thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm, các công ty nước ngoài cũng cần phải xem xét kỹ lưỡng chiến lược của mình để không tạo ra đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

Như vậy, sự lan tỏa kiến thức thông qua các liên doanh giữa các công ty ô tô nước ngoài và các nhà sản xuất Trung Quốc đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc. Đồng thời, các công ty cần phải tìm kiếm sự cân bằng giữa hợp tác và cạnh tranh để đảm bảo sự phát triển bền vững trong thị trường toàn cầu.

Trong bối cảnh thị trường ô tô Việt Nam đang có dấu hiệu chững lại đối với dòng xe sedan, một thực tế là loại hình xe này vẫn giữ được vị thế của mình tại nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc – thị trường ô tô lớn nhất toàn cầu.

Theo số liệu mới nhất từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), trong 6 tháng đầu năm 2025, chỉ có 16.647 xe sedan được tiêu thụ tại Việt Nam. Đây là con số giảm 1.299 xe so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương mức giảm gần 7%. Tất cả các phân khúc của dòng xe sedan, từ sedan hạng B đến sedan hạng C và sedan hạng D, đều ghi nhận doanh số bán ra thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.

Ngược lại, tại Trung Quốc, xe sedan vẫn là lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng và chiếm thị phần lớn nhất trong tổng lượng ô tô mới bán ra trong những năm gần đây. Cụ thể, trong năm 2024, Trung Quốc đã tiêu thụ hơn 7,89 triệu xe sedan, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này giúp thị trường Trung Quốc chiếm hơn 50% doanh số bán xe sedan trên toàn thế giới.

Bên cạnh Trung Quốc, khu vực Bắc Mỹ, bao gồm thị trường Mỹ và Canada, cũng là thị trường lớn thứ hai của dòng xe sedan. Trong năm 2024, tổng doanh số xe sedan bán ra tại Mỹ và Canada đạt 2,63 triệu xe, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước. Châu Âu xếp thứ năm trong danh sách này, sau Trung Đông (đạt 1,15 triệu xe) và Mỹ Latinh (đạt 921.000 xe). Đáng chú ý, người tiêu dùng ô tô tại châu Âu đang có xu hướng chuyển hướng sang các dòng xe như hatchback, xe station wagon và SUV.

Về các nhà sản xuất, Toyota vẫn giữ vững vị trí dẫn đầu về lượng xe sedan bán ra thị trường. Trong năm 2024, hãng xe Nhật Bản đã bán ra trên toàn cầu gần 2 triệu xe sedan, với Toyota Camry và Corolla là những mẫu xe sedan được ưa chuộng nhất. Tuy nhiên, sự tăng trưởng của dòng xe SUV và Crossover đã tác động tiêu cực đến doanh số xe sedan của Toyota khi giảm 7% so với năm ngoái.

Tập đoàn Volkswagen cũng ghi nhận mức giảm 4%, với 1,82 triệu xe sedan bán ra thị trường. Trong khi đó, các thương hiệu ô tô Trung Quốc lại cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ về doanh số xe sedan. BYD xếp thứ ba với 1,51 triệu xe sedan được bán ra (tăng 78%); Geely đứng thứ bảy với 919.000 xe (tăng 36%). Changan đạt 312.000 xe, tăng 19%; Chery đạt 298.000 xe, tăng 60%.

Kết quả này cho thấy, mặc dù đang mất sức hút tại thị trường Việt Nam và chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ các dòng xe gầm cao đa dụng như SUV và Crossover, xe sedan vẫn được ưa chuộng và khẳng định vị thế tại nhiều quốc gia trên thế giới.