Nhiều phụ huynh mong muốn con mình thông minh hơn người, nhưng mức độ thông minh của mỗi đứa trẻ lại khác nhau. Sự phát triển trí não của trẻ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó có những điều khó ngờ.

Đại học Harvard đã từng thực hiện một nghiên cứu và phát hiện ra rằng tốc độ phát triển não bộ của trẻ có liên quan mật thiết đến một số hành vi của chúng.

Não bộ là trung tâm xử lý dữ liệu của cơ thể, vì vậy mức độ phong phú của mạng lưới tế bào thần kinh quyết định tốc độ và hiệu quả xử lý thông tin.

Những Hành Vi Giúp Trẻ Thông Minh Hơn

Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Trẻ em Harvard chỉ ra rằng não bộ trẻ nhỏ có tính dẻo dai rất cao, những kích thích từ môi trường phong phú có thể làm tăng hiệu suất kết nối tế bào thần kinh lên 40%. Trong giai đoạn từ 0-6 tuổi, não trẻ có thể tạo ra 70 tỷ kết nối khớp thần kinh mỗi ngày, gấp hơn 2 lần so với người trưởng thành.

Trẻ em thông minh hơn khi có não bộ linh hoạt

### 1. Thích Tiếp Xúc Với Điều Mới Lạ

Sự phát triển thần kinh của trẻ chịu ảnh hưởng rất lớn từ các kích thích giác quan. Những trẻ thích khám phá bằng miệng hay yêu thích màu sắc sặc sỡ thường thông minh hơn.

Theo dữ liệu nghiên cứu của Harvard, những trẻ nhận được nhiều kích thích giác quan hơn thường có não bộ phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, cần tránh những hành vi không tốt cho sự phát triển của trẻ.

### 2. Thích Đọc Sách và Trò Chuyện

Những trẻ thích nói chuyện và đọc sách thường thông minh hơn. Việc sử dụng ngôn ngữ thúc đẩy phát triển vùng Broca, còn đọc sách tăng cường hiệu suất phối hợp giữa vùng hippocampus và thùy thái dương.

Nói cách khác, trẻ thích trò chuyện và đọc sách không chỉ có kiến thức phong phú mà còn có não bộ linh hoạt, tư duy nhạy bén và trí nhớ tốt hơn.

Trẻ em đọc sách giúp não bộ linh hoạt hơn

### 3. Thích Vận Động

Nhiều người nghĩ rằng trẻ hiếu động thường không thông minh, nhưng thực tế, các thủ khoa đại học phần lớn đều yêu thích thể thao.

Harvard cũng nghiên cứu và phát hiện rằng sau khi vận động, khả năng học tập của trẻ tăng đáng kể do cơ thể tiết ra hormone kích thích phát triển vùng hippocampus và vỏ não trước trán, giúp cải thiện trí nhớ và sự tập trung.

Trẻ em vận động giúp cải thiện trí nhớ và tập trung

Não bộ của trẻ nhỏ phát triển với tốc độ chóng mặt, đặc biệt là trong những năm đầu đời. Sự khác biệt về trí tuệ giữa các trẻ không chỉ do di truyền mà còn phụ thuộc rất nhiều vào cách nuôi dạy của gia đình. Đại học Harvard đã nghiên cứu và chỉ ra rằng có 4 giai đoạn phát triển trí não đỉnh cao trong quá trình trưởng thành của trẻ.

Phát triển giác quan: Tiền đề cho trí tuệ

Trước 6 tháng tuổi, trẻ đang trong giai đoạn hình thành các giác quan. Não bộ của trẻ đang tạo ra hàng nghìn kết nối thần kinh mỗi giây. Cha mẹ có thể tận dụng giai đoạn này để kích thích não bộ bằng cách sử dụng các công cụ hỗ trợ đa dạng như massage, thẻ sọc đen trắng, thẻ hình học nhiều màu.

Trẻ em phát triển giác quan thông qua các hoạt động

Giai đoạn vàng ngôn ngữ: Nền tảng giao tiếp

Trong giai đoạn từ 1-3 tuổi, trẻ bắt đầu phát triển ngôn ngữ. Cha mẹ cần tạo điều kiện cho trẻ phát triển ngôn ngữ bằng cách trò chuyện với trẻ thường xuyên, sử dụng ngôn ngữ đơn giản và phong phú.

Cha mẹ trò chuyện với trẻ để phát triển ngôn ngữ

Nhận thức nhảy vọt: Tư duy logic

Sau 3 tuổi, trẻ bắt đầu phát triển tư duy logic. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển tư duy này bằng cách sử dụng sách tranh, trò chơi và các hoạt động khác.

Trẻ em học hỏi qua sách tranh và trò chơi

Xây dựng quy tắc: Kỷ luật và trách nhiệm

Trước 6 tuổi, trẻ cần được hướng dẫn để xây dựng ý thức quy tắc và kỷ luật. Cha mẹ cần kiên nhẫn giải thích và hướng dẫn trẻ hiểu và tuân thủ quy tắc.

Cha mẹ hướng dẫn trẻ xây dựng quy tắc

Cha mẹ – Người đồng hành cùng trẻ

Não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ trong những năm đầu đời. Cha mẹ cần nắm bắt 4 giai đoạn vàng để giúp trẻ phát triển trí tuệ vượt trội. Sự hướng dẫn khoa học và đồng hành tận tâm của cha mẹ chính là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển trí não của trẻ.

Trong quá trình nuôi dạy con, không nên so sánh trẻ với người khác. Tuy nhiên, khi nhìn trẻ chơi cùng nhau, chúng ta khó tránh khỏi nhận thấy sự khác biệt: Tại sao có trẻ học rất nhanh, trong khi có bé luôn chậm hơn một nhịp? Liệu đó là khác biệt bẩm sinh hay do nhịp độ phát triển của trẻ chưa theo kịp?

Ba giai đoạn vàng trong phát triển trí não của trẻ

Trung tâm Phát triển Trẻ em Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ trải qua 3 “giai đoạn vàng” phát triển trí não vượt bậc. Mỗi giai đoạn đều là cánh cửa mở ra tiềm năng của trẻ. Nếu nắm bắt được, trẻ có thể tiến bộ vượt trội.

Trẻ em học hỏi và phát triển qua từng giai đoạn

Giai đoạn 1: 0-3 tuổi

Trong 3 năm đầu đời, não bộ trẻ thay đổi nhiều hơn ta tưởng. Sau khi chào đời, các neuron thần kinh của trẻ kết nối với tốc độ chóng mặt. Trẻ sơ sinh luôn hứng thú với mọi thứ xung quanh, dõi theo người, quay đầu khi nghe tiếng động. Khi được bế, bé nhận ra mùi hương quen, lắng nghe giọng nói của bạn.

Nhiều người lo lắng về giáo dục sớm, sợ dạy chưa đủ. Nhưng “giáo dục” tốt nhất chính là sự đồng hành trong sinh hoạt hàng ngày. Bạn có thể trò chuyện, hát ru, chơi cùng đồ chơi, đọc sách tranh… đều là những viên gạch quan trọng cho sự phát triển của trẻ.

Cha mẹ tương tác với con giúp trẻ phát triển

Đôi khi bạn nghĩ mình đang nói chuyện vô ích, nhưng trẻ lại đang âm thầm học hỏi. Bé quan sát biểu cảm, bắt chước ngữ điệu của bạn – tất cả đều hỗ trợ phát triển não bộ.

Giai đoạn 2: 3-6 tuổi

Ở độ tuổi 3-6, căn nhà thường vang lên những câu hỏi: “Tại sao?”, “Cái gì đây?”, “Con làm thử được không?”… Trí não trẻ đang sản sinh vô số ý tưởng mới. Đây chính là đỉnh cao phát triển não bộ lần thứ hai.

Nghiên cứu cho thấy, trẻ 3-6 tuổi phát triển vượt bậc về ngôn ngữ, trí nhớ, tư duy logic và kỹ năng xã hội – gần như mỗi ngày đều có tiến bộ mới.

Trẻ phát triển khả năng biểu đạt và sáng tạo

Trẻ độ tuổi này rất cần được thấu hiểu và kiên nhẫn. Giai đoạn này, điều quan trọng không phải nhồi nhét kiến thức mà là đồng hành và hướng dẫn.

Giai đoạn 3: Tuổi dậy thì

Khi con bước vào tuổi dậy thì, bạn sẽ thấy đứa trẻ từng quấn quýt ngày nào giờ đã khác. Ở tuổi dậy thì, vỏ não trước trán – nơi đảm nhiệm tư duy, phán đoán, kiểm soát cảm xúc và hành vi – đang trải qua đợt “đại tu”.

Cảm xúc tuổi dậy thì cực kỳ bất ổn: sáng vui tươi, chiều đã buồn bã. Cha mẹ cần kiên nhẫn và thấu hiểu để hỗ trợ con trong giai đoạn này.

Cha mẹ đồng hành cùng con trong tuổi dậy thì

Sự tôn trọng và tin tưởng bạn dành cho con chính là nền tảng để bé đối mặt với thế giới sau này. Hãy lặng lẽ đồng hành, kiên nhẫn chờ đợi. Rồi sẽ đến ngày con quay về bên bạn với phiên bản trưởng thành và thấu hiểu hơn.