Nhật Bản, một quốc gia với lịch sử lâu dài về chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ, đang trải qua một sự chuyển đổi chiến lược đáng kể trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng. Sự thay đổi này đặc biệt liên quan đến các hoạt động quân sự của Trung Quốc và mối đe dọa tên lửa từ Triều Tiên.

Nhật Bản đang đẩy mạnh phát triển và triển khai các hệ thống tên lửa tiên tiến, trong đó có tên lửa Type12 cải tiến. Loại tên lửa này được thiết kế để tăng cường khả năng tấn công từ xa, cho phép Nhật Bản đáp trả các mối đe dọa tiềm ẩn từ biển và đất liền một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.

Tên lửa Type12 Surface-to-Ship Missile (SSM) là sản phẩm do Mitsubishi Heavy Industries (MHI) phát triển. Ra mắt lần đầu vào năm 2012, Type12 là phiên bản nâng cấp của tên lửa Type88. Phiên bản cải tiến của Type12, được phê duyệt phát triển vào tháng 12/2020, thể hiện bước nhảy vọt về công nghệ và khả năng chiến đấu. Điều này phù hợp với chiến lược quốc phòng mới của Nhật Bản.

Phiên bản gốc của Type12 có tầm bắn từ 200-400km. Trong khi đó, phiên bản cải tiến đạt tầm bắn 900km, với mục tiêu tương lai là 1.200-1.500km. Điều này cho phép Nhật Bản tấn công các mục tiêu trên biển và đất liền từ khoảng cách an toàn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị đối phương phản công.

Tên lửa được thiết kế với hình dạng khí động học mới. Các cánh mở rộng và bề mặt điều khiển giúp cải thiện hiệu suất bay và giảm tiết diện phản xạ radar (RCS). Điều này làm tăng khả năng sống sót của tên lửa trước các hệ thống phòng thủ đối phương.

Type12 cải tiến tích hợp hệ thống dẫn đường quán tính (INS) kết hợp với GPS. Radar mảng pha chủ động Ka-band (AESA) và tính năng cập nhật lệnh (Up to Date Command – UDTC) qua liên kết vệ tinh cho phép tên lửa nhận thông tin mục tiêu trong thời gian thực. Hệ thống này đảm bảo độ chính xác cao khi tấn công các mục tiêu di động trên biển hoặc trên đất liền.

Type12 được thiết kế để triển khai trên nhiều nền tảng, bao gồm mặt đất, tàu chiến và máy bay (như F-15J của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản – JASDF). Cách tiếp cận đa nền tảng giúp giảm chi phí phát triển và tăng tính tương thích giữa các lực lượng.

Ngoài vai trò chống hạm, Type12 cải tiến có thể tấn công các mục tiêu trên đất liền. Điều này phù hợp với chiến lược ‘phản công’ (counterstrike capability) được Nhật Bản thông qua trong các tài liệu chiến lược an ninh quốc gia sửa đổi năm 2022.

Nhật Bản đang phát triển một loạt hệ thống tên lửa khác nhằm tăng cường khả năng răn đe chiến lược. Một số hệ thống đáng chú ý bao gồm: tên lửa hành trình siêu thanh (Hypersonic Cruise Missile) dự kiến hoàn thành vào năm 2031 với tầm bắn từ 2.000-3.000km; Hyper Velocity Gliding Projectile (HVGP): HVGP là tên lửa siêu thanh có khả năng đạt tốc độ trên Mach 5 và thực hiện các động tác cơ động trong khí quyển để tránh hệ thống phòng thủ tên lửa; tên lửa chống hạm/tấn công mặt đất mới của MHI: Với hợp đồng trị giá 32 tỷ yên (219 triệu USD) được ký vào tháng 4/2025, MHI đang phát triển một tên lửa chính xác tầm xa mới; tên lửa phóng từ tàu ngầm dự kiến triển khai vào năm 2027. Hệ thống này sẽ tăng cường khả năng tấn công bí mật từ dưới nước.

Sự phát triển và triển khai các hệ thống tên lửa này phản ánh sự thay đổi cơ bản trong chính sách quốc phòng của Nhật Bản. Từ một tư thế phòng thủ thuần túy sang một chiến lược răn đe chủ động. Việc triển khai Type12 tại các căn cứ ở Kyushu (Camp Kengun, Kumamoto) và các kế hoạch mở rộng đến Okinawa và Oita nhằm bảo vệ các tuyến đường biển chiến lược như eo biển Miyako.

Nhật Bản đã đặt mua 400 tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ (tầm bắn 1.600km) và các tên lửa JASSM (900km) và Joint Strike Missile (JSM, 500km). Các hệ thống này bổ sung cho Type12 và HVGP, tạo ra một mạng lưới phòng thủ và phản công đa tầng.

Sự phát triển của các hệ thống tên lửa này không chỉ tăng cường khả năng phòng thủ của Nhật Bản mà còn có tác động đáng kể đến cục diện an ninh khu vực. Trung Quốc lo ngại rằng các tên lửa như Type12 và HVGP có thể đe dọa trực tiếp đến bờ biển nước này. Các hệ thống tên lửa mới của Nhật Bản, kết hợp với liên minh quân sự chặt chẽ với Mỹ, có thể làm thay đổi cán cân quyền lực ở khu vực Indo-Pacific.

Một nghiên cứu quân sự mới công bố gần đây đã chỉ ra rằng Hàn Quốc cần duy trì ít nhất 500.000 quân thường trực để đảm bảo an ninh và khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công bất ngờ có thể xảy ra từ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Nghiên cứu này dựa trên học thuyết tỷ lệ lập kế hoạch tối thiểu của Lục quân Mỹ, được áp dụng cho bán đảo Triều Tiên.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, để đối phó với một cuộc tấn công tiềm tàng, lực lượng phòng thủ cần có khả năng giữ vững vị trí với tỷ lệ quân số là 1:3. Trong khi đó, bên tấn công thường cần tỷ lệ quân số là 3:1 để đảm bảo hiệu quả của cuộc tấn công. Dựa trên số liệu thống kê năm 2022, Triều Tiên có khoảng 1,28 triệu quân, trong khi Hàn Quốc có 500.000 quân, tương đương với tỷ lệ khoảng 2,6:1. Nếu chỉ tính riêng trong lục quân, tỷ lệ chênh lệch đã lên đến gần 3:1, điều này làm giảm khả năng phòng thủ của Hàn Quốc xuống mức tối thiểu.

Các kế hoạch thời chiến của Hàn Quốc hiện tại giả định rằng nước này có thể huy động nhanh chóng hàng trăm ngàn quân dự bị và nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ Mỹ. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng những giả định này sẽ đúng trong một cuộc khủng hoảng thực sự. Các tác giả của nghiên cứu cho rằng, với số quân hiện tại, cơ hội thành công trong giai đoạn đầu của một cuộc tấn công tiềm tàng từ Triều Tiên là rất hạn chế.

Cũng theo nghiên cứu này, ưu thế công nghệ không thể bù đắp cho sự chênh lệch về quân số. Việc duy trì một lực lượng thường trực gồm 500.000 quân là cực kỳ quan trọng đối với Hàn Quốc, vì nước này dựa vào chiến lược phòng thủ rồi phản công. Nghiên cứu cũng đề cập đến bài học từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Mặc dù Nga tham chiến với lợi thế nhân lực tổng thể so với Ukraine là 4:1, nhưng lực lượng bộ binh được triển khai ban đầu chỉ gần với tỷ lệ 1:1,3. Điều này đã khiến lực lượng Nga gặp khó khăn trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột.

Hiện tại, Hàn Quốc đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nghĩa vụ quân sự ngày càng trầm trọng. Nếu xu hướng tỷ lệ sinh giảm hiện tại tiếp diễn, số lượng nam giới 20 tuổi có thể giảm xuống còn khoảng 140.000 người vào năm 2040. Điều này sẽ khiến việc duy trì quân ngũ ngay cả 300.000 người cũng trở nên khó khăn. Do đó, nghiên cứu kêu gọi các quyết định cấp quốc gia, chẳng hạn như điều chỉnh thời hạn nghĩa vụ quân sự và tuyển dụng thêm dân thường cho các vị trí không chiến đấu.

Trước những thách thức này, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc đã cam kết duy trì quân số ở mức 500.000 theo kế hoạch quốc phòng trung hạn 2025-2029. Kế hoạch này bao gồm việc chuyển đổi một số quân nhân nhập ngũ thành hạ sĩ quan, mở rộng lực lượng dân sự trong các lĩnh vực hậu cần, hành chính và đào tạo, đồng thời phân bổ nhân sự cho các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo và tác chiến điện từ.

Thông tin từ các nguồn quân sự và quốc phòng cho thấy rằng, duy trì khả năng phòng thủ và an ninh là mối quan tâm hàng đầu của Hàn Quốc trong bối cảnh hiện nay.