Một công ty khởi nghiệp tại California, Marathon Fusion, đang phát triển một công nghệ đột phá nhằm biến thủy ngân thành vàng thông qua phản ứng tổng hợp hạt nhân. Ý tưởng này đã thu hút sự chú ý của nhiều người, mặc dù việc sản xuất vàng bằng phương pháp này vẫn còn là một thách thức lớn.

Các nhà khoa học đã chứng minh khả năng biến đổi một nguyên tố này thành nguyên tố khác thông qua các thiết bị như máy gia tốc và máy va chạm hạt nhân. Tuy nhiên, việc sản xuất vàng bằng phương pháp này có chi phí rất lớn và lượng vàng thu được lại cực kỳ ít ỏi.

Marathon Fusion đang sử dụng lò phản ứng tổng hợp hạt nhân để tạo ra các hạt neutron, làm cho một loại thủy ngân biến đổi thành ‘thủy ngân-197’, và sau đó tự phân rã thành ‘vàng-197’ – một dạng vàng bền vững. Theo ước tính của các nhà sáng lập công ty, một gigawatt điện nhiệt hạch có thể tạo ra đến 5.000 kg vàng/năm, tương đương với lượng vàng trị giá 550 triệu USD/năm trên mỗi GW năng lượng nhiệt hạch.

Tuy nhiên, để quá trình này thành công, điều quan trọng nhất là phải có đủ năng lượng từ các hạt neutron để khởi động chuỗi biến đổi của thủy ngân. Nếu làm được vậy, đây thực sự là một ý tưởng rất hứa hẹn. Nhưng liệu việc này có mang lại lợi nhuận lớn hay không lại là chuyện khác. Bởi để tạo ra đủ vàng, cần một lượng neutron rất lớn. Để biến đổi thủy ngân thành vàng, chúng ta cần những hạt neutron có năng lượng rất cao, cụ thể là trên 6 triệu volt.

Marathon Fusion đã dùng một mô hình máy tính để mô phỏng lại cách phản ứng hạt nhân diễn ra và những gì sẽ xảy ra sau đó. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của phương pháp này là mô hình máy tính đó cần được kiểm tra với một lò phản ứng hạt nhân thực tế để xác nhận độ chính xác.

Các nhà khoa học còn phải đối mặt với nhiều thử thách lớn để biến lò phản ứng tổng hợp hạt nhân thành hiện thực và đưa vào sử dụng rộng rãi. Ngay cả những dự án tiên tiến nhất, như JET ở Anh, cũng chỉ mới tạo ra được một lượng năng lượng rất nhỏ. Dù vậy, các nhà nghiên cứu tại Anh đã tìm ra một cách mới để làm giảm kích thước của lò phản ứng. Họ làm điều này bằng cách thay đổi phương pháp xử lý khí thải nóng (gọi là plasma). Một mẫu thử nghiệm của lò phản ứng tổng hợp kiểu mới này, có tên là STEP, được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào năm 2040.

Về mặt lý thuyết, việc tạo ra vàng từ thủy ngân trong lò phản ứng tổng hợp là điều hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, cho đến khi những lò phản ứng này được xây dựng và đi vào hoạt động thực tế, những gì công ty Marathon Fusion đang nghiên cứu vẫn chỉ là dự đoán và chưa được kiểm chứng.

Hơn nữa, vàng được sản xuất bằng phương pháp này ban đầu sẽ bị nhiễm phóng xạ. Điều này có nghĩa là nó sẽ được xem là chất thải phóng xạ và cần được xử lý cẩn thận trong một thời gian dài sau khi tạo ra. Dù việc xử lý vàng phóng xạ thành vàng nguyên chất là một thách thức lớn, nhưng điều này có thể sẽ không làm nản lòng các nhà đầu tư dài hạn. Hiện tại, ý tưởng này vẫn là một đề xuất đầy hứa hẹn trên giấy tờ.

Thể chế và chính sách mở sẽ là chìa khóa giúp các doanh nghiệp công nghệ đột phá trong tương lai. Điều này được nhiều chuyên gia chia sẻ tại Diễn đàn chiến lược vốn hóa doanh nghiệp proptech, trong khuôn khổ sự kiện Meey Group – Hành trình vượt biển lớn cùng ARC vừa diễn ra tại Hà Nội.

Sau khi Bộ Chính trị ban hành ‘Bộ tứ trụ cột’ gồm Nghị quyết 57, 59, 66, 68, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết để cụ thể hóa yêu cầu về hoàn thiện thể chế, đặc biệt là loại bỏ các rào cản, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ. Đối với lĩnh vực công nghệ, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phải hoàn thiện việc sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật để hỗ trợ các startup huy động vốn linh hoạt, dễ dàng hơn vào năm 2025. Đồng thời, xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo gắn với nguồn lực tài chính dài hạn.

Nhiều tổ chức quốc tế như ADB, World Bank đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn trong lĩnh vực công nghệ số và chuyển đổi số, bao gồm lực lượng lao động trẻ, tay nghề cao và thị trường nội địa rộng lớn. Tuy nhiên, những hạn chế về thể chế khiến số doanh nghiệp công nghệ vươn mình trở thành ‘kỳ lân’ tương đối ít. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam mới có 4 ‘kỳ lân’ là VNG, VNLIFE, Sky Mavis và MoMo, còn lại đa phần mới chỉ được đánh giá ở mức độ tiềm năng.

Ông Hoàng Mai Chung, Chủ tịch Hội đồng quản trị Meey Group, cho rằng một điểm chung của các startup ‘kỳ lân’ là sản phẩm, dịch vụ, công nghệ mà các doanh nghiệp này tạo ra thường mang tính đột phá, có khả năng làm thay đổi sâu sắc những lĩnh vực kinh doanh, cũng như có ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, để thành công không hề dễ dàng khi các startup phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức, trong đó bao gồm việc tiếp cận thị trường, cạnh tranh gay gắt, thiếu nguồn vốn, nguồn nhân lực chất lượng và sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ.

Ông Chung cho rằng việc Quốc hội vừa thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số và ban hành Nghị quyết về xây dựng trung tâm tài chính tại Việt Nam đã cho phép xây dựng chính sách thử nghiệm cho các mô hình kinh doanh Fintech, trong đó bao gồm cả nền tảng giao dịch tiền mã hóa và tài sản được mã hóa, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Startup công nghệ.

Đại diện ARC Group đánh giá các công ty công nghệ của Việt Nam có tiềm năng phát triển các sản phẩm và dịch vụ có chất lượng và giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, để duy trì và tạo ra lợi thế cạnh tranh, từ đó vươn tầm đòi hỏi câu chuyện về nguồn vốn rất lớn.

Ông Hiren Krishnani, Giám đốc Quan hệ Nhà đầu tư và IPO, phụ trách hoạt động thị trường vốn khu vực ASEAN của NASDAQ, đánh giá cao những nỗ lực của Meey Group tại ‘Hội thảo chuyên sâu về cơ hội niêm yết quốc tế cùng đại diện NASDAQ’. Ông cho rằng những đổi mới sáng tạo được thúc đẩy bởi sự tập trung giải quyết các vấn đề hữu hình đang tạo tiền đề cho các startup định hình lại các ngành công nghiệp truyền thống và mở ra giá trị đáng kể cho các nhà đầu tư cũng như người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để duy trì tính cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu, các công ty địa phương phải biến công nghệ thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh. Trong đó, để IPO thành công, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ kỹ lưỡng từ cấu trúc quản trị doanh nghiệp, đến tuân thủ PCAOB, cho đến việc tuân thủ SOX để luôn trong tư thế sẵn sàng cho việc ‘lên sàn’.