Trong xã hội hiện đại, hiện tượng cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm đang trở thành một vấn đề đáng quan tâm. Hiện tượng này được gọi là “family estrangement” (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô “ngoan”, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp “dạ”. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn “xa cách hoàn toàn” với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó “né tránh” (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm. Thói quen “phubbing” (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn.

Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con “bỏ rơi” về mặt cảm xúc? Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc “thiếu quan tâm” mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi “Hôm nay được mấy điểm?”, “Học đến đâu rồi?”… nhưng lại ít khi hỏi “Dạo này con có vui không?”, “Hôm nay con thế nào?”… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương. Để “gặp lại” con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian “không kỳ vọng”, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại “những nghi thức gia đình”, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Các bậc phụ huynh cần nhận ra rằng, việc kết nối với con cái không chỉ dựa vào sự hiện diện thể chất mà còn cần sự quan tâm và thấu hiểu thực sự. Bằng cách thay đổi cách giao tiếp và quan tâm, cha mẹ có thể xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn với con cái, giúp chúng phát triển một cách toàn diện và có cuộc sống hạnh phúc hơn.

Cuối cùng, mỗi gia đình cần có những nỗ lực và cố gắng để vượt qua những khó khăn và xây dựng một môi trường sống tích cực, nơi mà các thành viên có thể kết nối và chia sẻ với nhau một cách chân thành.

Nghiên cứu gần đây cho thấy việc cho trẻ em dưới 13 tuổi sử dụng smartphone và mạng xã hội có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm lý của chúng. Theo đó, khả năng điều chỉnh cảm xúc của trẻ có thể bị giảm sút, dẫn đến cảm giác tự ti, tách rời khỏi thực tế và thậm chí có thể dẫn đến ý nghĩ tự tử.

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Phát triển Con người và Năng lực cho thấy trẻ em tiếp xúc với smartphone và mạng xã hội càng sớm, sức khỏe tâm lý và trạng thái hạnh phúc của trẻ sẽ bị giảm sút. Đặc biệt, sự tác động đến tâm lý khi sử dụng smartphone và mạng xã hội từ quá sớm sẽ ảnh hưởng đến bé gái nhiều hơn so với các bé trai.

Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu những tác động của cuộc sống hiện đại đến sức khỏe não bộ và tâm trí con người, đã tiến hành một khảo sát với 2 triệu người tại 163 quốc gia. Kết quả cho thấy cần phải có hành động khẩn cấp để hạn chế trẻ em dưới 13 tuổi tiếp cận và sử dụng smartphone, cũng như quy định rõ ràng về môi trường số mà trẻ tiếp xúc.

Tiến sĩ tâm lý Tara Thiagarajan, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Cần phải có biện pháp bảo vệ trẻ em khỏi những tác động tiêu cực của smartphone và mạng xã hội”. Cũng theo tiến sĩ Tara Thiagarajan, các bậc phụ huynh trên toàn cầu nên ngăn trẻ dưới 13 tuổi sử dụng smartphone và mạng xã hội.

Giáo sư giáo dục học Caroline Fitzpatrick và nhóm các nhà khoa học và tâm lý học Canada cũng cho thấy việc sử dụng smartphone, máy tính bảng ở trẻ nhỏ có thể gây ra rối loạn khả năng kiểm soát cơn giận dữ và sự thất vọng, dẫn đến tăng các cơn bùng nổ cảm xúc ở trẻ nhỏ.

Không chỉ các chuyên gia tâm lý, tỷ phú Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft, cũng đã từng chia sẻ quan điểm cá nhân khi cho rằng độ tuổi phù hợp nhất để trẻ em sử dụng smartphone là 13 tuổi và ông cũng đã áp dụng điều này cho 3 đứa con của mình.

Nghiên cứu của Sapien Labs cũng chỉ ra rằng một trong những tác động xấu đến tâm lý của trẻ khi sử dụng smartphone là tiếp cận với mạng xã hội từ quá sớm. Điều này có thể dẫn đến các nguy cơ trẻ tiếp xúc các nội dung độc hại, bị bắt nạt trực tuyến hoặc có những mối quan hệ không lành mạnh.

Các chuyên gia tâm lý khuyên các bậc phụ huynh nên để trẻ em tránh xa mạng xã hội, ít nhất đến năm 16 tuổi. Để thực hiện điều này, cần có sự quan tâm từ các bậc phụ huynh, những người sẵn sàng hướng trẻ đến những niềm đam mê và sở thích khác bên ngoài màn hình điện thoại.

Nếu sau khi đọc bài viết này, nhiều phụ huynh nhận ra mình đã để cho con sử dụng smartphone, tiếp xúc với mạng xã hội từ quá sớm và cảm thấy lo lắng về điều đó, thì nên thay đổi điều này càng sớm càng tốt. Các nhà tâm lý học cho biết thêm trong trường hợp phụ huynh muốn để trẻ tiếp xúc với smartphone và máy tính bảng, hãy giới hạn thời gian cụ thể cho chúng sử dụng, chẳng hạn 20 phút sử dụng smartphone hoặc 15 phút sử dụng máy tính bảng mỗi ngày. Ngoài ra, không nên để trẻ tự sử dụng các thiết bị này mà luôn có người lớn ngồi bên để giám sát và cùng trẻ khám phá những nội dung hữu ích.

Sapien Labs là một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu những tác động của cuộc sống hiện đại đến sức khỏe não bộ và tâm trí con người.

Trong bối cảnh không gian chăm sóc sức khỏe hiện đại ngày càng phức tạp, việc tìm kiếm thông tin đáng tin cậy đã trở thành một thách thức không nhỏ. Sự xuất hiện liên tục của các xu hướng mới và những lời khuyên mâu thuẫn từ các gương mặt có sức ảnh hưởng khiến nhiều người cảm thấy bối rối và khó khăn trong việc đưa ra quyết định sáng suốt về sức khỏe của mình.

Trước tình trạng thông tin sai lệch và thiếu đáng tin cậy tràn lan trên các phương tiện truyền thông xã hội, các podcast sức khỏe đã nổi lên như một nguồn thông tin đáng tin cậy và mang đến góc nhìn khoa học, cũng như những chia sẻ chân thực về hành trình chăm sóc sức khỏe. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu sáu podcast sức khỏe nổi bật, mỗi podcast đều có cách tiếp cận riêng biệt và chuyên sâu về các vấn đề sức khỏe khác nhau.

Đầu tiên, The Wellness Scoop là một podcast được dẫn dắt bởi Ella Mills và Rhiannon Lambert, hai chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sức khỏe. Họ cam kết cung cấp thông tin dựa trên nghiên cứu khoa học và thảo luận về các vấn đề sức khỏe một cách thực tế và dễ hiểu. Thay vì quảng bá những phương pháp thần kỳ, podcast này tập trung vào những thay đổi nhỏ nhưng bền vững trong lối sống để giúp người nghe cải thiện sức khỏe tổng thể.

Một podcast khác đáng chú ý là Asian Boss Girl của Janet Wang. Là một podcast solo, Asian Boss Girl mang đến một góc nhìn cân bằng về sức khỏe, nhấn mạnh rằng chăm sóc sức khỏe không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với sinh tố xanh và thiền định mỗi sáng. Janet chia sẻ về tất cả các vấn đề sức khỏe với sự thấu cảm và hài hước, giúp người nghe cảm thấy thoải mái và dễ dàng tiếp cận.

Nếu bạn đang tìm kiếm một cái nhìn sâu sắc về văn hóa và sức khỏe, The Donut Box của Jo Sebastian là một lựa chọn tuyệt vời. Podcast này tập trung vào việc gỡ bỏ lớp vỏ hào nhoáng sai lệch mà văn hóa ăn kiêng đã tạo ra. Jo mang đến một cái nhìn văn hóa sâu sắc về sức khỏe và không rao bán công thức kỳ diệu, giúp người nghe có cái nhìn khách quan và thực tế về vấn đề này.

Một chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ, Ryann Nicole Prentice, đã tạo ra podcast The Healing Bites, kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và khoa học dinh dưỡng để giúp người nghe tháo gỡ những mối quan hệ rối rắm với thực phẩm. Qua podcast này, Ryann chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình để giúp người nghe xây dựng mối quan hệ lành mạnh với thực phẩm và cơ thể.

Đối với cộng đồng người châu Á, The Asian Mental Health Podcast đã mở ra một không gian an toàn để nói về những vấn đề tâm lý. Bộ ba dẫn dắt podcast này đã tạo ra một không gian để những câu chuyện thường bị kìm nén quá lâu cuối cùng cũng có thể được lắng nghe và chia sẻ. Điều này giúp giảm thiểu sự kỳ thị và tạo ra một cộng đồng hỗ trợ lẫn nhau.

Cuối cùng, Dear Headspace mang đến cho người nghe một cách tiếp cận thực tế và chân thành về chánh niệm. Với sự đồng hành của Andy Puddicombe và đội ngũ giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, chương trình tập trung vào những câu hỏi rất đời thường về thiền định và chánh niệm. Điều này giúp người nghe hiểu rõ hơn về lợi ích của chánh niệm và cách áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.

Tóm lại, các podcast sức khỏe này mang đến một nguồn thông tin đáng tin cậy và chuyên sâu về các vấn đề sức khỏe khác nhau. Chúng giúp người nghe tháo gỡ phiền toái và nuôi dưỡng sự cân bằng trong cuộc sống. Bằng cách cung cấp thông tin dựa trên khoa học và chia sẻ kinh nghiệm thực tế, những podcast này đã trở thành một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe hiện đại.