Law số 86/2025/QH15 – Một Bước Tiến Quan Trọng Trong Hoàn Thiện Chính Sách Hình Sự

Law số 86/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, đã đưa ra nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng trong Bộ luật Hình sự. Những thay đổi này không chỉ thể hiện chính sách hình sự nhân đạo mà còn hướng tới mục tiêu phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm.

Một trong những điểm nổi bật của Law số 86/2025/QH15 là việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với tám tội danh. Việc này được đánh giá là phù hợp với xu hướng chung của thế giới về giảm thiểu áp dụng án tử hình và thể hiện chính sách hình sự nhân đạo của Nhà nước ta. Tuy nhiên, việc loại bỏ hình phạt tử hình cũng đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và khắc phục hậu quả.

Luật số 86/2025/QH15 cũng quy định điều kiện chặt chẽ hơn để được giảm án cho người bị kết án tù chung thân về tội ‘Tham ô tài sản’ và ‘Nhận hối lộ’. Cụ thể, chỉ khi người phạm tội đã tự nguyện nộp lại ít nhất ba phần tư số tài sản tham ô hoặc nhận hối lộ và tích cực hợp tác, lập công thì mới được xem xét giảm án. Đây là thay đổi mang tính chiến lược nhằm giải quyết hạn chế kéo dài trong việc thu hồi tài sản do phạm tội tham nhũng.

Law số 86/2025/QH15 cũng mở rộng đối tượng không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình mà mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Bổ sung này thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nhà nước ta trong chính sách hình sự, bảo vệ quyền sống và nhân phẩm của người bị kết án trong những trường hợp đặc biệt.

Một quy định mới đáng chú ý là việc bổ sung tội danh ‘Sử dụng trái phép chất ma túy’ tại Điều 256a Bộ luật Hình sự. Việc hình sự hóa hành vi này nhằm tăng cường trách nhiệm cá nhân trong quá trình cai nghiện, khắc phục tình trạng tái nghiện phổ biến và kéo dài thời gian điều trị không hiệu quả.

Law số 86/2025/QH15 điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tiền trong nhiều tội danh liên quan đến lĩnh vực kinh tế, môi trường và an toàn thực phẩm. Mức phạt tiền tăng lên gấp đôi trong nhiều trường hợp, phù hợp với thực tiễn xử lý tội phạm phi bạo lực, đồng thời khuyến khích áp dụng hình phạt tiền thay thế tù có thời hạn với người phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, có điều kiện khắc phục hậu quả.

Kết luận, Law số 86/2025/QH15 là một bước tiến quan trọng trong việc tiếp tục hoàn thiện chính sách hình sự theo hướng dân chủ, nhân đạo, khoa học và phù hợp với thực tiễn. Những quy định mới phản ánh sự chuyển hướng trong tư duy lập pháp hình sự từ trừng trị sang phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm. Tuy nhiên, để các quy định này đi vào cuộc sống, rất cần sự phối hợp đồng bộ trong việc ban hành văn bản hướng dẫn, tăng cường đào tạo người tiến hành tố tụng và giám sát thực hiện một cách chặt chẽ.

Trong 6 tháng cuối năm, thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục tăng cường phòng, chống tham nhũng và lãng phí, với trọng tâm là kiểm soát chặt quyền lực ở cơ sở, ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Bí thư Thành ủy Hà Nội, bà Bùi Thị Minh Hoài, đã nhấn mạnh yêu cầu này trong một cuộc họp gần đây, đồng thời chỉ đạo các cơ quan chức năng phải chấn chỉnh tư tưởng đùn đẩy, ỷ lại trong hệ thống chính quyền.

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Thành ủy Hà Nội về Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã triển khai toàn diện các mặt công tác, lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Cụ thể, các cấp ủy Đảng đã tiến hành kiểm tra đối với 296 lượt tổ chức Đảng và 284 đảng viên; giám sát đối với 162 lượt tổ chức Đảng và 148 đảng viên. Ủy ban kiểm tra các cấp đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 15 tổ chức Đảng và 53 đảng viên.

Trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã thi hành kỷ luật 1 đảng viên bằng hình thức khai trừ và quyết định kiểm điểm trách nhiệm, thi hành kỷ luật đối với 2 tổ chức Đảng và 11 đảng viên. Tuy nhiên, công tác phòng, chống tham nhũng vẫn còn nhiều thách thức và cần được tiếp tục đẩy mạnh trong thời gian tới.

Bí thư Thành ủy Hà Nội yêu cầu các cơ quan chức năng đẩy nhanh tiến độ, giải quyết dứt điểm 5 vụ án diện Ban Chỉ đạo Thành ủy theo dõi, chỉ đạo. Đồng thời, bà cũng yêu cầu đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, phát huy vai trò giám sát của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, báo chí và các cơ quan dân cử trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tiêu cực.

Thành phố Hà Nội cũng sẽ tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm trong 6 tháng cuối năm 2025, bao gồm việc kiểm soát chặt quyền lực ở cơ sở, ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Nhìn chung, trong 6 tháng cuối năm, thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, với trọng tâm là kiểm soát chặt quyền lực ở cơ sở, ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Các cơ quan chức năng sẽ phải phối hợp chặt chẽ để triển khai các nhiệm vụ trọng tâm, nhằm đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu và nhiệm vụ đã đề ra.