Thách thức của các quốc gia đang phát triển

“Bẫy thu nhập trung bình” là thuật ngữ được Ngân hàng Thế giới sử dụng để mô tả tình trạng khi một quốc gia đạt được mức thu nhập trung bình nhưng sau đó tăng trưởng kinh tế bị chững lại, không thể tiến lên nhóm các nước có thu nhập cao. Hiện tượng này xảy ra khi lợi thế cạnh tranh ban đầu như lao động giá rẻ và tài nguyên thiên nhiên dần mất đi, nhưng quốc gia đó chưa thể chuyển sang mô hình tăng trưởng mới dựa trên đổi mới sáng tạo và năng suất lao động cao.

Chuyển đổi để bứt phá

Để vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”, các quốc gia cần thực hiện chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Thay vì dựa vào lao động giá rẻ và tài nguyên thiên nhiên, họ cần tập trung vào khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và giáo dục chất lượng cao.

Các nền kinh tế vượt “bẫy thu nhập trung bình”

Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam hiện có GNI bình quân đầu người vào khoảng 4.300 – 4.500 USD, nằm ở ngưỡng trên của nhóm thu nhập trung bình thấp. Việc vượt qua ngưỡng này để tiến lên nhóm thu nhập trung bình cao và cuối cùng là nhóm thu nhập cao là một thách thức lớn.

Trong khu vực châu Á, chỉ có 5 nền kinh tế thành công vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) và Israel. Họ đã chuyển đổi thành công sang mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ngược lại, nhiều quốc gia như Argentina, Nam Phi, Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia vẫn chưa thoát khỏi nhóm thu nhập trung bình dù đã duy trì tăng trưởng trong nhiều thập kỷ.

Đầu tư vào công nghệ và đổi mới sáng tạo là chìa khóa

Để đạt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, Việt Nam đang triển khai nhiều chính sách cải cách. Cải cách thể chế, phát triển công nghệ mới và chuyển đổi số là những ưu tiên hàng đầu.

Chính phủ cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ phát triển hạ tầng với hàng loạt dự án quy mô lớn như cao tốc Bắc – Nam phía Đông và sân bay quốc tế Long Thành.

Dự án sân bay quốc tế Long Thành

Với những nỗ lực này, Việt Nam đang từng bước xây dựng nền tảng để vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” và vươn lên nhóm thu nhập cao. Đây là một cơ hội lịch sử mà Việt Nam không thể bỏ lỡ.

Nhiều bạn trẻ mới ra trường thường bắt đầu với mức lương 8-10 triệu đồng/tháng, và việc tìm kiếm cơ hội để tăng thu nhập lên một tầm cao mới là một bài toán khó. Một bạn trẻ sinh năm 2000, với thu nhập 7-8 triệu đồng/tháng, đã bày tỏ sự băn khoăn về tương lai tài chính bấp bênh và hỏi: “Các anh chị trong nhóm làm sao để có mức thu nhập 50-60 triệu/tháng vậy ạ?”.

Năng lực là yếu tố quyết định

Câu hỏi này nhanh chóng thu hút sự quan tâm và gợi mở nhiều ý kiến trái chiều. Một số người cho rằng để đạt được mức thu nhập đó, cần làm hai công việc cùng lúc, trong khi số khác tin rằng khi đạt đến các cấp quản lý, mức lương 50-60 triệu đồng/tháng là điều hoàn toàn khả thi.

Tuy nhiên, dù mỗi người có một cách tiếp cận riêng, tất cả đều thống nhất ở một điểm chung: để đạt được mức thu nhập đáng mơ ước, bạn phải nổi bật hoặc ít nhất là “vững nghề” trong lĩnh vực của mình.

Trong một thị trường việc làm “co hẹp”, những người có năng lực trung bình có thể gặp khó khăn, nhưng đây lại là cơ hội vàng cho những người có năng lực nổi bật. Họ là người có khả năng thích ứng nhanh, chủ động tư duy và có kỹ năng xử lý công việc tốt.

Năng lực toàn diện

Nhiều người mặc định rằng chỉ cần giỏi kỹ năng chuyên môn là đủ. Tuy nhiên, một nhân sự có năng lực toàn diện cần nhiều hơn thế để thăng tiến nhanh chóng.

Cộng đồng đã chỉ ra ba yếu tố năng lực quan trọng khác: kỹ năng giao tiếp tốt, tinh thần cầu tiến và tư duy nhạy bén.

Kỹ năng giao tiếp tốt giúp xây dựng mối quan hệ bền chặt, giải quyết mâu thuẫn và trình bày ý tưởng cuốn hút.

Tinh thần cầu tiến giúp nhân sự không ngừng học hỏi và nâng cấp bản thân, sẵn sàng đón nhận những thách thức mới.

Tư duy nhạy bén giúp nhìn thấy mối liên hệ giữa các vấn đề, dự đoán rủi ro và nắm bắt cơ hội.

Tóm lại, con đường đến với mức thu nhập 50-60 triệu đồng/tháng không dễ dàng, nhưng hoàn toàn có thể đạt được nếu không ngừng nỗ lực nâng cao năng lực bản thân.