Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Dân ca ví, giặm là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân xứ Nghệ. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người nơi đây. Được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2014, dân ca ví, giặm đang đứng trước thách thức của thời đại. Nhiều nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đã và đang nỗ lực để mạch nguồn quý giá ấy không ngừng chảy, mãi ngân vang trong đời sống hiện đại.

Thế hệ trẻ yêu ví, giặm

Tại Nghệ An, lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Trong 12 ngày tham gia khóa học, các em được hiểu hơn về những đặc điểm, tính chất làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên… Hai anh em Nguyễn Công Anh (14 tuổi) và Nguyễn Công Minh (9 tuổi) đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm.

Bảo tồn và phát huy di sản

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn. 36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm.

Nghệ nhân và cộng đồng

Việc bảo tồn ví, giặm không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ. Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca.

Phát huy di sản trong đời sống hiện đại

Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm. Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại.

Thách thức và giải pháp

Tuy nhiên, quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

Mùa hè năm nay, Hong Kong (Trung Quốc) đang trở thành điểm đến lý tưởng cho các gia đình với chuỗi sự kiện Hong Kong Summer Viva2025. Đây là dịp để du khách trải nghiệm những hoạt động thân thiện, giải trí và ý nghĩa bên các thành viên nhỏ trong gia đình.

Tại Hong Kong Disneyland, mùa hè này du khách có thể khám phá không gian lễ hội tràn ngập màu sắc khi công viên này chạm mốc 20 năm hình thành và phát triển. Công viên tổ chức hàng loạt hoạt động kỷ niệm, biến nơi đây trở thành điểm đến dành cho các gia đình tìm kiếm trải nghiệm giải trí hấp dẫn trong dịp hè. Du khách có thể gặp gỡ những nhân vật Disney quen thuộc, theo dõi các buổi biểu diễn đặc sắc, hoặc hóa thân thành công chúa, hoàng tử, siêu anh hùng… Phụ huynh có thể tận hưởng những giây phút thư giãn và nhớ về những ký ức tuổi thơ tươi đẹp.

Một điểm đến hấp dẫn khác là Ocean Park, nơi diễn ra sự kiện Ocean Park Summer Splash2025. Sự kiện này có điểm nhấn là kỷ niệm sinh nhật đầu tiên của cặp song sinh gấu trúc Jia Jia và De De. Du khách còn có thể gặp gỡ dàn nhân vật của bộ phim hoạt hình Whiskers & Friends, tham gia các hoạt động tương tác và chụp ảnh với khách tham quan.

Bên cạnh đó, du khách có thể ghé thăm Triển lãm Chiikawa tại K11 MUSEA, để khám phá thế giới hoạt hình sống động. Triển lãm tái hiện sinh động thế giới Chiikawa qua bốn chủ đề gần gũi: trang phục – ẩm thực – nơi trú ẩn – hành động.

Cuối cùng, Hong Kong Summer Viva2025 còn có nhiều hoạt động đáng thử khác như tour thuyền khám phá Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Hong Kong, chương trình khám phá san hô có hướng dẫn của Trung tâm sinh vật biển WWF Hong Kong Hoi Ha Wan Marine Park . Đây là cơ hội để cha mẹ và con cái cùng nhau tạo nên những kỷ niệm khó quên, sẻ chia trọn vẹn từng khoảnh khắc và lưu giữ những ký ức đáng nhớ bên nhau.

Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 11 tháng 10. Điểm nhấn của lễ hội năm nay là chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’, ứng dụng công nghệ thực tế ảo và ánh sáng hiện đại. Sự kiện văn hóa này gắn liền với các hoạt động tưởng niệm 725 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và 583 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi.

Đặc biệt, lễ hội năm nay cũng là dịp để công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Với sự kiện quan trọng này, lễ hội sẽ bao gồm các hoạt động chính như lễ tưởng niệm, khai hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025, công bố Di sản thế giới và Lễ khai ấn Đức Thánh Trần. Dự kiến, sự kiện này sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, cũng như vinh dự được đón tiếp đại diện UNESCO, các đại sứ quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương và địa phương.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng trên 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với 12 điểm di tích. Trong đó, 5 điểm di tích tại thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu.

Chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’ sẽ là một trong những điểm nhấn của lễ hội, với việc ứng dụng công nghệ ánh sáng và thực tế ảo, không gian lễ hội sẽ được mở rộng đến sông Lục Đầu. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người tham dự. Thông qua đó, góp phần quảng bá những giá trị văn hóa, lịch sử và vẻ đẹp của di sản tới công chúng quốc tế, cũng như nâng cao nhận thức về bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thế giới.

Với những hoạt động phong phú và ý nghĩa, lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 không chỉ là một sự kiện văn hóa quan trọng mà còn là dịp để người dân và du khách cùng nhau trải nghiệm và tìm hiểu về lịch sử, văn hóa Việt Nam. Thông tin về lễ hội và các hoạt động liên quan sẽ được cập nhật trên các kênh thông tin chính thức.

Chính quyền Mỹ vừa thông báo về việc rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) lần thứ hai trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump. Thông tin này được Phó phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly công bố, bà cho biết rằng quyết định này bắt nguồn từ việc UNESCO tập trung vào các vấn đề văn hóa và xã hội có tính chia rẽ cao, đi ngược lại với các giá trị ủng hộ tính hợp lý và đa dạng mà người dân Mỹ đề cao.

Thế nhưng, ngay sau thông báo của Mỹ, đại diện của UNESCO chưa đưa ra xác nhận chính thức về động thái này. Nếu có xác nhận, đây sẽ là lần thứ ba Mỹ rời khỏi tổ chức này. Trước đó, Mỹ đã có hai lần rút khỏi UNESCO: một lần dưới thời Tổng thống Donald Trump và một lần dưới thời cựu Tổng thống Ronald Reagan.

Quay lại năm 2017, Mỹ và Israel đã quyết định ngừng cung cấp tài trợ cho UNESCO sau khi Palestine được kết nạp làm thành viên của tổ chức này. Động thái đó nhận được nhiều đánh giá trái chiều từ các chuyên gia và nhà quan sát quốc tế.

Về quyết định rút khỏi UNESCO lần này của Mỹ, theo thông tin công bố, quyết định này sẽ chính thức có hiệu lực vào cuối tháng 12 năm 2026. Điều này tạo ra khoảng thời gian khá dài để các bên liên quan có thể thảo luận và có những động thái cần thiết. Thông tin về việc Mỹ rút ra khỏi tổ chức quốc tế này tiếp tục thu hút sự quan tâm và gây ra các thảo luận đa chiều về việc này sẽ tác động ra sao.

Hiện tại vẫn chưa có thông tin chi tiết về kế hoạch triển khai từ phía cơ quan chức năng cũng như các hành động sẽ được thực hiện trong thời gian chờ đợi trước lời thông báo chính thức này.