Xe máy điện đang trở thành xu hướng mới trong lĩnh vực giao thông tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh người dân đang tìm kiếm các giải pháp giao thông thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đa phần các mẫu xe máy điện hiện nay đều có thiết kế pin gắn chặt trong xe, khiến người dùng phải đẩy xe đến tận nơi cắm sạc. Điều này gây bất tiện và tốn thời gian, đặc biệt là với những người làm nghề giao hàng, vận chuyển hành khách, nơi thời gian lưu thông trên đường là nguồn thu chính.

Hơn nữa, việc cắm sạc trực tiếp vào ổ điện tại nhà cũng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, nhất là khi số lượng xe máy điện tăng lên và các vụ cháy, nổ pin xe điện ngày càng nhiều. Tại các chung cư cũ và nhà trọ, việc sạc xe máy điện thậm chí bị cấm, tạo nên khó khăn cho người lao động. Điều này đòi hỏi sự can thiệp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng cũng như các doanh nghiệp để tìm ra giải pháp phù hợp.

Trước những khó khăn này, nhiều người lao động tại Thành phố Hồ Chí Minh đã tìm đến các giải pháp thay thế, như sử dụng xe máy điện có thể đổi pin. Anh Nguyễn Ngọc Sỹ, một lái xe công nghệ, đã chọn thuê xe máy điện của hãng Selex, một doanh nghiệp Việt Nam đang hoạt động tại Thành phố Hồ Chí Minh. Với giải pháp này, khi xe hết pin, các lái xe có thể đến các điểm sạc để đổi pin, giúp giảm thiểu thời gian chờ sạc và tăng cường an toàn.

Tuy nhiên, việc triển khai các điểm đổi pin công cộng đang gặp khó khăn do vấn đề mặt bằng. Hiện tại, chỉ một số doanh nghiệp như Honda và Selex đang xây dựng các điểm đổi pin, nhưng số lượng vẫn còn hạn chế. Để đạt được mục tiêu khuyến khích người lao động chuyển đổi sang xe máy điện, số lượng điểm đổi pin cần được tăng lên đáng kể. Sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương trong việc tìm kiếm mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của mạng lưới đổi pin công cộng.

Người dân tại Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực hưởng ứng chủ trương và hướng dẫn của chính quyền trong việc chuyển đổi sang xe máy điện. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu, cần có sự hỗ trợ và quyết sách từ chính quyền để thúc đẩy sự phát triển của xe máy điện và các dịch vụ hỗ trợ đi kèm. Việc khuyến khích đầu tư vào cơ sở hạ tầng đổi pin và cung cấp các ưu đãi cho người sử dụng xe máy điện sẽ là những bước đi cần thiết để hiện thực hóa mục tiêu này.

Các chuyên gia dự đoán rằng, trong tương lai gần, xe máy điện sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống giao thông của Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân. Sự phát triển bền vững của xe máy điện không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giúp giảm thiểu các vấn đề an toàn liên quan đến việc sạc pin tại nhà.

Thị trường xe máy tại Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi Chính phủ tích cực thúc đẩy các chính sách nhằm giảm thiểu việc sử dụng xe máy chạy bằng xăng và chuyển sang sử dụng xe máy điện. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất xe máy có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, đặc biệt là các thành viên của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) như Honda, Yamaha, Suzuki, SYM và Piaggio, vẫn chưa có những động thái quyết liệt trong việc chuyển đổi sang sản xuất xe máy điện.

Trong gần 30 năm qua, các doanh nghiệp xe máy FDI này đã chiếm hơn 90% thị phần xe máy tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong thời gian này, họ vẫn duy trì sản xuất xe máy chạy bằng xăng. Trong khi đó, người tiêu dùng Việt Nam phải đối mặt với tình trạng bán xe với giá cao hơn giá chính thức do các đại lý của Honda Việt Nam thực hiện. Nhiều mẫu xe của Honda Việt Nam đã bị các đại lý tăng giá bán với mức chênh lệch cao so với giá niêm yết, gây ra gánh nặng tài chính cho người mua.

Tình trạng này đã trở thành một vấn đề gây bức xúc trong xã hội, với nhiều người tiêu dùng cảm thấy không hài lòng vì phải mua xe với giá cao hơn mức mong đợi. Không chỉ vậy, Nhà nước cũng bị mất đi một khoản thuế và phí đáng kể do các đại lý không kê khai số tiền chênh lệch giá bán. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn làm giảm nguồn thu ngân sách của Nhà nước.

Trước những áp lực chuyển đổi sang xe máy điện, VAMM và các doanh nghiệp thành viên đã lên tiếng bày tỏ sự quan tâm đến người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là tại sao họ không sớm hành động để giải quyết vấn đề bán xe với giá cao hơn và hỗ trợ người tiêu dùng trong thời gian qua?

Việc chuyển đổi sang xe máy điện là một xu hướng tất yếu và cần thiết để bảo vệ môi trường và giảm thiểu ô nhiễm không khí. Các doanh nghiệp sản xuất xe máy FDI tại Việt Nam cần nhanh chóng thích nghi với xu hướng này và tìm cách hỗ trợ người tiêu dùng trong việc chuyển đổi sang sử dụng xe máy điện. Bằng cách đa dạng hóa sản phẩm, cải tiến công nghệ và hỗ trợ người tiêu dùng, họ có thể đóng góp vào một tương lai bền vững hơn cho thị trường xe máy Việt Nam.

Các chuyên gia và người tiêu dùng đều hy vọng rằng các doanh nghiệp sẽ có những bước đi quyết liệt hơn trong việc sản xuất và phân phối xe máy điện cũng như giải quyết triệt để vấn đề bán xe chênh giá để mang lại lợi ích thực sự cho người tiêu dùng và góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường.

Thị trường xe máy điện tại Việt Nam đang chuẩn bị chứng kiến sự xuất hiện của một mẫu xe máy điện mới mang thương hiệu Honda, được gọi là Honda Sundiro DM8B. Mẫu xe này được nhập khẩu tư nhân vào Việt Nam và dự kiến sẽ có mặt tại thị trường trong nước vào tháng 9 tới. Với thiết kế và tính năng của mình, Honda Sundiro DM8B đã được nhiều người ví như ‘PCX chạy điện’.

Honda Sundiro DM8B là sản phẩm của liên doanh Sundiro Honda tại Trung Quốc. Xe được trang bị ắc quy chì với điện áp 72V và dung lượng 32Ah, tương đương với công suất lưu trữ khoảng 2,3 kWh. Về giá bán, Honda Sundiro DM8B sẽ có mức giá khởi điểm từ 30 triệu đồng, với hai phiên bản là Standard và Pro.

Cả hai phiên bản của Honda Sundiro DM8B có thông số kỹ thuật tương đối giống nhau, bao gồm tốc độ tối đa, công suất động cơ và quãng đường đi được mỗi lần sạc. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về quãng đường di chuyển tối đa của từng phiên bản vẫn chưa được công bố. Thời gian sạc cụ thể của xe cũng chưa được tiết lộ.

Đơn vị nhập khẩu Honda Sundiro DM8B cũng đang chuẩn bị đưa về mẫu Honda E-VO, dự kiến sẽ được bán ra trong vài tháng tới. Honda E-VO là mẫu xe có thiết kế độc đáo, giống như bước ra từ phim viễn tưởng, và được sản xuất bởi liên doanh Wuyang-Honda tại Trung Quốc.

Xe máy điện made-in-Vietnam, Datbike Quantum S1, đã thực hiện thành công hành trình từ Hà Nội đến Đèo Đá Trắng (Phú Thọ) và quay trở về chỉ với một lần sạc. Đây là một thử thách đối với loại xe điện đô thị thông thường, và Datbike đã chứng minh khả năng của sản phẩm của mình.

Với mục tiêu phá vỡ giới hạn quen thuộc của xe điện đô thị, Datbike đã thiết kế Quantum S1 để mang lại khả năng bứt tốc, leo đèo và chạy đường dài tương đương hoặc thậm chí vượt nhiều mẫu xe xăng phổ thông. Trong chuyến đi thử nghiệm, chiếc Datbike Quantum S1 đã di chuyển được gần 245 km chỉ với một lần sạc, chinh phục cung đường gần 120 km lên đến đèo Đá Trắng (Hòa Bình) và quay trở về.

Trên hành trình, chiếc xe đã chứng minh cảm giác lái chắc chắn, phản hồi tay ga nhạy bén và màn hình LED cỡ lớn ngay trước mặt sáng rõ từng thông số. Thiết kế vành lớn, lốp xe dày cùng hệ thống treo cứng cáp giúp chiếc xe không hề gây cảm giác “mong manh” khi di chuyển trên đoạn đường từ đô thị rồi tiếp nối tỉnh lộ dù khá đẹp nhưng vẫn không ít ổ gà, gờ mấp mô và phương tiện lớn.

Cảm giác lên ga của S1 không thua xe xăng 150cc, thậm chí còn có phần “hiểm hóc” hơn khi cần tăng tốc nhanh, không độ trễ. Khi xuống đèo, hệ thống phanh động cơ – vốn là một phần của hệ thống tái sinh năng lượng – hãm tốc đều, mượt và an toàn. Người lái chỉ cần thả ga, mô-tơ lập tức biến thành máy phát, giữ cho xe không trôi tự do mà đồng thời… nạp lại pin. Chỉ sau hơn 4 km đổ dốc, mức pin tăng thêm 2%, như thể xe đang tự thưởng cho người lái một phần năng lượng mới, vừa giảm áp lực, vừa tiết kiệm.

Trên đỉnh Đèo Đá Trắng, nơi cao nhất nhìn xuống những triền núi trùng điệp, chiếc Quantum S1 vẫn còn gần 60% pin. Cả buổi trưa rong ruổi chụp hình, dựng chống giữa đám xe xăng, chiếc S1 đứng đó – không mùi, không tiếng ồn, và gần như chẳng hao pin bao nhiêu ngay cả khi bật đèn hay sạc điện thoại từ cổng USB-A hoặc USB-C tích hợp.

Chiều xuống, hành trình quay về lại tiếp tục thử thách xe khi mặt trời rút về sau núi và nhiệt độ bắt đầu giảm. Đèn LED ban đêm của S1 sáng trắng, cắt xuyên màn sương dày dọc quốc lộ. Chế độ cruise control (giữ ga tự động) phát huy tối đa tác dụng, giúp người lái thư giãn cổ tay, thả lỏng một bên tay khi chạy đường thẳng mà xe vẫn giữ đúng tốc độ đã cài đặt.

Quantum S1 thực tế đã chứng minh rằng: Xe điện không chỉ để đi chợ hay đến công sở. Nếu được thiết kế tốt, tối ưu động cơ, trang bị đầy đủ các công nghệ kiểm soát hành trình, phanh hồi năng lượng và bảng điều khiển thông minh, thì xe điện hoàn toàn có thể là bạn đồng hành đường dài, thậm chí chinh phục đèo núi không hề thua kém xe xăng truyền thống.

Việc hạn chế sử dụng xe máy xăng theo chỉ thị của Thủ tướng đang tạo ra nhu cầu cấp thiết về xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho môtô, xe máy điện. Theo chỉ thị ban hành ngày 12/7, Hà Nội sẽ thực hiện cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ ngày 1/7/2026, sau đó mở rộng ra vành đai 2 vào năm 2028 và vành đai 3 vào năm 2030, đồng thời hạn chế cả ô tô chạy xăng dầu.

Trong bối cảnh này, người tham gia giao thông có thể cần xem xét chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện. Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia – Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết Việt Nam đã ban hành 21 tiêu chuẩn và 12 quy chuẩn áp dụng cho môtô, xe máy điện, cùng 12 tiêu chuẩn về trạm, trụ sạc và thiết bị liên quan.

Hiện có 20 tiêu chuẩn khác đang được xây dựng, dự kiến ban hành trong năm 2025. Các tiêu chuẩn đối với môtô, xe máy điện được chia thành ba nhóm: tiêu chuẩn an toàn, tiêu chuẩn thử nghiệm pin, ắc quy và tiêu chuẩn về thiết bị điện trên xe.

Nhóm an toàn gồm 9 tiêu chuẩn như an toàn khi đâm xe vào cột, các đặc tính kỹ thuật an toàn về vận hành xe, điện, hệ thống tích điện nạp lại được, yêu cầu về đầu nối, bộ nối dẫn điện với nguồn cung cấp bên ngoài, mức tiêu hao năng lượng và đặc tính khi xe chạy trên đường.

Đối với pin, ắc quy, việc thử nghiệm phải đáp ứng tiêu chuẩn khác nhau cho hệ thống có công suất lớn (xe hybrid và xe điện nhiên liệu), thiết bị năng lượng cao (xe điện và xe hybrid cắm phích), cùng yêu cầu kỹ thuật về đặc tính an toàn.

Các hệ thống ắc quy phải đạt yêu cầu thử nghiệm riêng. Ngoài ra còn có tiêu chuẩn về đặc tính và yêu cầu an toàn của hệ thống pin. Thiết bị điện trên xe phải đáp ứng tiêu chuẩn về chuyển mạch điện/điện tử (gồm rơle, đèn chớp, thiết bị điện tử), tiêu chuẩn về hệ thống dẫn động điện, hiệu suất năng lượng của hệ thống phanh, hiệu suất năng lượng khi sử dụng băng thử kiểu động cơ.

Đối với trạm sạc, Việt Nam hiện có các tiêu chuẩn về cáp sạc, thiết bị điều khiển và bảo vệ cáp đầu vào dùng cho xe điện, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp, hệ thống lắp đặt điện hạ áp và hệ thống trạm sạc có dây.

Trong năm nay sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới liên quan đến phích cắm, ổ cắm, đầu nối và ổ nối vào xe điện, hệ thống truyền năng lượng không dây, cùng một số tiêu chuẩn cho hệ thống sạc điện có dây.

Các quy chuẩn hiện hành chủ yếu liên quan đến an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho xe điện cùng các linh kiện như đèn chiếu sáng, gương chiếu hậu, khung xe, vành xe, lốp hơi, động cơ, ắc quy.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn không chỉ là khuôn khổ kỹ thuật mà còn là công cụ định hướng phát triển công nghệ, sản phẩm, thị trường. Ông ví tiêu chuẩn như công cụ dẫn đường, giúp định hướng phát triển.

Luat Giao thong duong bo 2008 quy định, môtô điện là xe cơ giới hai bánh có công suất động cơ điện lớn hơn 4 kW, tốc độ thiết kế lớn hơn 50 km/h. Xe máy điện có công suất động cơ điện không lớn hơn 4 kW và tốc độ thiết kế không quá 50 km/h.

Quy chuẩn và tiêu chuẩn là những quy định về chất lượng, kỹ thuật. Tiêu chuẩn là những khuyến nghị tự nguyện áp dụng, trong khi quy chuẩn bắt buộc phải áp dụng theo quy định pháp luật.

Trung Quốc đã thực hiện một chiến lược toàn diện để giải quyết thách thức của xe máy điện trong nhiều năm qua. Khi số lượng người sử dụng xe máy điện tại đô thị tăng mạnh, vấn đề không chỉ là giá thành hay tiện ích mà còn là khả năng tiếp cận nguồn sạc, đặc biệt trong môi trường sống đông đúc như các khu chung cư. Để giải quyết vấn đề này, Trung Quốc đã chủ động ứng phó bằng cách phát triển đồng thời hai hướng: mở rộng mạng lưới trạm sạc công cộng và thúc đẩy mô hình đổi pin.

Mô hình đổi pin đang được đẩy mạnh vì khả năng tiết kiệm thời gian đáng kể. Chỉ trong vài chục giây đến vài phút, người dùng có thể thay pin cạn bằng pin đầy mà không phải chờ đợi sạc truyền thống từ 3 đến 8 tiếng. Không ít doanh nghiệp còn áp dụng chính sách bán xe không kèm pin, giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí ban đầu. Người dùng chỉ cần trả phí thuê bao hàng tháng và phí mỗi lần đổi pin, đồng thời không phải lo lắng về độ bền hay tuổi thọ của pin – yếu tố thường khiến nhiều người ngại đầu tư xe điện.

Hệ thống sạc truyền thống với trụ cắm điện vẫn đóng vai trò chủ lực trong mạng lưới hạ tầng phục vụ xe điện. Từ bãi đỗ xe của siêu thị, văn phòng, đến trạm dừng cao tốc và cả các khu vực ngoại ô, người dùng đều có thể dễ dàng tiếp cận điểm sạc gần nhất. Tuy nhiên, mô hình này cũng phải đối mặt với chi phí đầu tư cao. Mỗi trụ sạc có thể tiêu tốn tới hàng trăm triệu đồng, trong khi doanh thu bị giới hạn bởi chính sách bình ổn giá điện. Để hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này, chính quyền đưa ra nhiều ưu đãi, trong đó có hợp đồng thuê đất dài hạn nhằm tạo điều kiện cho các mô hình vận hành ổn định.

Một trong những thách thức lớn nhất khi phát triển phương tiện điện là làm sao để cung cấp giải pháp sạc an toàn tại các khu dân cư đông đúc. Trung Quốc tiếp cận vấn đề này bằng chiến lược từ gốc: quy định bắt buộc tích hợp hạ tầng sạc ngay từ giai đoạn thiết kế dự án nhà ở mới. Tại Bắc Kinh, các tòa nhà thương mại mới phải đảm bảo ít nhất 40% chỗ đậu xe có thể lắp trạm sạc. Với nhà ở xã hội, tỷ lệ dao động từ 18% đến 30% tùy loại. Không chỉ đặt ra chỉ tiêu, thành phố còn quy định rõ vị trí được phép bố trí trạm sạc: ưu tiên mặt đất, tránh tầng hầm sâu nhằm giảm thiểu rủi ro cháy nổ và đảm bảo khả năng tiếp cận khi có sự cố.

Với hàng triệu tòa nhà đã xây dựng từ lâu, vốn không được thiết kế để phục vụ nhu cầu sạc xe điện, Trung Quốc chọn cách linh hoạt hơn: xây dựng các khu sạc công cộng đặt bên ngoài các khu dân cư. Điều này vừa giảm thiểu rủi ro hỏa hoạn bên trong tòa nhà, vừa mang lại tiện ích cho cư dân. Chính quyền địa phương đóng vai trò điều phối giữa doanh nghiệp và ban quản lý dân cư, giúp giải quyết câu hỏi ‘ai đầu tư, ai vận hành’. Nhiều nơi còn tận dụng không gian hiệu quả bằng cách chuyển đổi chỗ đậu ô tô thành khu đỗ và sạc cho hàng loạt xe máy điện, tăng gấp nhiều lần khả năng phục vụ mà không cần mở rộng diện tích.

Ngoài hạ tầng, yếu tố con người cũng được chú trọng. Chính quyền khuyến cáo người dân không sạc xe ngay sau khi sử dụng, nên để pin nguội ít nhất 20 phút. Nơi sạc phải khô ráo, thông thoáng và tuyệt đối không sạc qua đêm nếu không có người trông coi. Nhiều khu chung cư còn áp dụng quy định nội bộ như ngắt điện sau 23 giờ hoặc chỉ cho phép sạc trong khung giờ cố định nhằm đảm bảo an toàn tối đa.

Một số thành phố của Trung Quốc được mệnh danh là ‘thiên đường’ của xe máy điện, với 12.000 trạm hoán đổi pin chỉ tính bằng giây. Người dân được hỗ trợ hơn 20 triệu/xe khi mua xe mới. Thông tin chi tiết có thể được tìm thấy trên các trang web chính thức của chính phủ Trung Quốc hoặc các nguồn tin tức uy tín khác như Reuters và Bloomberg.